Zniszczenie Sodomy i Gomory1 191 Owi dwaj aniołowie przybyli do Sodomy wieczorem, kiedy to Lot siedział w bramie Sodomy. Gdy Lot ich ujrzał, wyszedł naprzeciw nich i oddawszy im pokłon do ziemi 2 rzekł: «Raczcie, panowie moi, zajść do domu sługi waszego na nocleg; obmyjcie sobie nogi. a rano pójdziecie w dalszą drogę». Ale oni mu rzekli: «Nie! Spędzimy noc na dworze». 3 Gdy on usilnie ich prosił, zgodzili się i weszli do jego domu. On zaś przygotował wieczerzę, poleciwszy upiec chleba przaśnego. I posilili się. 4 Zanim jeszcze udali się na spoczynek, mieszkający w Sodomie mężczyźni, młodzi i starzy, ze wszystkich stron miasta, otoczyli dom, 5 wywołali Lota i rzekli do niego: «Gdzie tu są ci ludzie, którzy przyszli do ciebie tego wieczoru? Wyprowadź ich do nas, abyśmy mogli z nimi poswawolić!» 6 Lot, który wyszedł do nich do wejścia, zaryglowawszy za sobą drzwi, 7 rzekł im: «Bracia moi, proszę was, nie dopuszczajcie się tego występku!2 8 Mam dwie córki, które jeszcze nie żyły z mężczyzną, pozwólcie, że je wyprowadzę do was; postąpicie z nimi, jak się wam podoba, bylebyście tym ludziom niczego nie czynili, bo przecież są oni pod moim dachem!»3 9 Ale oni krzyknęli: «Odejdź precz!» I mówili: «Sam jest tu przybyszem i śmie nami rządzić! Jeszcze gorzej z tobą możemy postąpić niż z nimi!» I rzucili się gwałtownie na tego męża, na Lota, inni zaś przybliżyli się, aby wyważyć drzwi. 10 Wtedy ci dwaj mężowie, wsunąwszy ręce, przyciągnęli Lota ku sobie do wnętrza domu i zaryglowali drzwi. 11 Tych zaś mężczyzn u drzwi domu, młodych i starych porazili ślepotą. Toteż na próżno usiłowali oni odnaleźć wejście. 12 A potem ci dwaj mężowie rzekli do Lota: «Kogokolwiek jeszcze masz w tym mieście, zięcia, synów i córki oraz wszystkich bliskich, wyprowadź stąd. 13 Mamy bowiem zamiar zniszczyć to miasto, ponieważ oskarżenie przeciw niemu do Pana tak się wzmogło, że Pan posłał nas, aby je zniszczyć». 14 Wyszedł więc Lot, aby powiedzieć tym, którzy jako [przyszli] zięciowie mieli wziąć jego córki za żony: «Chodźcie, wyjdźcie z tego miasta, bo Pan ma je zniszczyć!» Oni jednak myśleli, że on żartuje. 15 Gdy już zaczynało świtać, aniołowie przynaglali Lota, mówiąc: «Prędzej, weź żonę i córki, które są przy tobie, abyś nie zginął z winy tego miasta». 16 Kiedy zaś on zwlekał, mężowie ci chwycili go, jego żonę i dwie córki za ręce - Pan bowiem litował się nad nim - i wyciągnęli ich, i wyprowadzili poza miasto. 17 A gdy ich już wyprowadzili z miasta, rzekł jeden z nich: «Uchodź, abyś ocalił swe życie. Nie oglądaj się za siebie i nie zatrzymuj się nigdzie w tej okolicy, ale szukaj schronienia w górach, bo inaczej zginiesz!» 18 Ale Lot rzekł do nich: «Nie, panie mój! 19 Jeśli darzysz twego sługę życzliwością, uczyń większą łaskę niż ta, którą mi wyświadczyłeś, ratując mi życie: bo ja nie mogę szukać schronienia w górach, aby tam nie dosięgło mnie nieszczęście i abym nie zginął. 20 Oto jest tu w pobliżu miasto, do którego mógłbym uciec. A choć jest ono małe, w nim znajdę schronienie. Czyż nie jest ono małe? Ja zaś będę mógł ocalić życie». 21 Odpowiedział mu: «Przychylam się i do tej twojej prośby; nie zniszczę więc miasta, o którym mówisz. 22 Szybko zatem schroń się w nim, bo nie mogę dokonać zniszczenia, dopóki tam nie wejdziesz». Dlatego dano temu miastu nazwę Soar4. 23 Słońce wzeszło już nad ziemią, gdy Lot przybył do Soaru. 24 A wtedy Pan spuścił na Sodomę i Gomorę deszcz siarki i ognia od Pana . 25 I tak zniszczył te miasta oraz całą okolicę wraz ze wszystkimi mieszkańcami miast, a także roślinność. 26 Żona Lota, która szła za nim, obejrzała się i stała się słupem soli5. 27 Abraham, wstawszy rano, udał się na to miejsce, na którym przedtem stał przed Panem. 28 I gdy spojrzał w stronę Sodomy i Gomory i na cały obszar dokoła, zobaczył unoszący się nad ziemią gęsty dym, jak gdyby z pieca, w którym topią metal. 29 Tak więc Bóg, niszcząc okoliczne miasta, przez wzgląd na Abrahama ocalił Lota od zagłady, jakiej uległy te miasta, w których Lot przedtem mieszkał. Występek córek Lota6 30 Lot wyszedł z Soaru i zamieszkał wraz z dwiema swymi córkami w górach, gdyż bał się pozostawać w tym mieście. A gdy mieszkał z dwiema swymi córkami w pieczarze, 31 rzekła starsza do młodszej: «Ojciec nasz wprawdzie już stary, ale nie ma w tej okolicy mężczyzny, który by przyszedł do nas na sposób wszystkim właściwy. 32 Chodź więc, upoimy ojca naszego winem i położymy się z nim, a tak będziemy miały potomstwo z ojca naszego». 33 Upoiły więc swego ojca winem tej samej nocy; wtedy starsza poszła i położyła się przy ojcu swoim, on zaś nawet nie wiedział ani kiedy się kładła, ani kiedy wstała. 34 Nazajutrz rzekła starsza do młodszej: «Oto ostatniej nocy ja spałam z ojcem; upójmy go winem także tej nocy i idź ty, i śpij z nim, abyśmy obie miały potomstwo z ojca naszego». 35 Upoiły więc i tej nocy ojca swego winem i poszła młodsza i położyła się przy nim; a on nawet nie wiedział, kiedy się kładła i kiedy wstała. 36 I tak obie córki Lota stały się brzemienne za sprawą swego ojca. 37 Starsza, urodziwszy potem syna, dała mu imię Moab. Ten był praojcem dzisiejszych Moabitów. 38 Młodsza również urodziła syna i nazwała go Ben-Ammi. Ten zaś stał się praojcem dzisiejszych Ammonitów.

Autorem opracowania jest: Adrianna Strużyńska. Utwór rosyjskiej poetki Anny Achmatowej „Żona Lota” ukazał się w tomiku „Anno Domini MCMXXI” w 1922 roku. Tytuł wskazuje na inspirację biblijną, autorka przedstawia swoje refleksje na temat historii Lota i jego małżonki przedstawionej w Starym Testamencie. Achmatowa chciała upamiętnić postać kobiety, która często znika wśród ogromu biblijnych treściŻona Lota - analiza utworuŻona Lota - interpretacja utworu Żona Lota - analiza utworu Utwór należy do liryki bezpośredniej, podmiot liryczny ujawnia swoją obecność pod koniec wiersza. Świadczy o tym zastosowanie odpowiedniego zaimka osobowego („tylko w mym sercu na zawsze zostanie”), osoba mówiąca wyjawia swój emocjonalny stosunek do postaci żony Lota. Utwór ma budowę regularną, składa się z czterech czterowersowych strof. Na początku wiersza poetka umieściła motto będące cytatem z biblijnej Księgi Rodzaju, który w zwięzły sposób przybliża opowieść do której autorka odwołuje się w utworze. W wierszu pojawiają się rymy krzyżowe (abab) dokładne i niedokładne. Na rytm utworu wpływają również anafory, kilka wersów rozpoczyna się od słów „na” oraz „i”. Ostatni wers wiersza ma formę puenty, podmiot liryczny podziwia kobietę, która poświęciła życie dla jednego spojrzenia. Jest to paradoks, ponieważ to stwierdzenia zaskakuje czytelnika, odbiega od powszechnej opinii na temat zachowania żony Lota. Warstwa stylistyczna utworu jest rozbudowana, dzięki środkom poetyckim autorka wprowadziła stylizację biblijną. Zastosowano inwersję czyli szyk przestawny zdań („szedł sprawiedliwy za mężem”, „na czarnej szczyt góry”, „wieże czerwone rodzinnej Sodomy”, „w wysokim twym domu”). Pojawiają się również biblijne archaizmy, określenie „mąż od Boga” oznacza anioła. W wierszu znajdują się także porównania („strata niewielka, jak łza w oceanie”). Zastosowano personifikacje, zjawiska nabierają cech ludzkich („szeptała tak trwoga”). Podmiot liryczny wymienia rzeczy za którymi tęskni tytułowa żona Lota, pojawiają się wyliczenia („gdzieś nuciła i przędła, i żyła”). Opis nabiera plastyczności dzięki epitetom („wieże czerwone”, „miłemu mężowi”, „przejrzysty słup soli”, „strata niewielka”, „śmiertelnej niemocy”). Pojawia się również pytanie retoryczne („Lecz któż tę kobietę opłacze na ziemi?”). Poetka stosuje w utworze również elementy kontrastu, pojedyncza łza została zestawiona z całym oceanem. Utwór stanowi refleksję na temat biblijnej historii Lota i jego rodziny. Poetka przedstawia w nim swoje refleksje na ten temat i odwraca myślenie na temat opisywanych w Piśmie Świętym wydarzeń. Już tytuł wskazuje, że autorka stawia na pierwszym miejscu żonę Lota, której w Biblii poświęca się niewiele uwagi. Autorka stara się zrozumieć motywy postępowania kobiety, być może solidaryzuje się z nią ze względu na płeć. Jest to zmiana podejścia do biblijnych historii, w których najważniejszą rolę zwykle odgrywają mężczyźni, a kobiety stanowią tło wydarzeń, będą zazwyczaj źródłem kłopotów i złych decyzji. Achmatowa starała się podejść do postawy żony Lota w nowy sposób, nie oceniać jej ze względu na nieposłuszeństwo wobec woli Boga, ale spróbować zrozumieć emocje, które kierowały zrozpaczoną kobietą. Lot był bratankiem biblijnego patriarchy, Abrahama. Osiedlił się w Sodomie, gdzie założył rodzinę. Mieszkańcy tego miasta postępowali niemoralnie, oddawali się rozpuście, nie przestrzegali praw boskich i ludzkich. Bóg postanowił więc zesłać na Sodomę karę w postaci deszczu siarki i ognia. Lot był jedynym sprawiedliwym człowiekiem w całym mieście, dlatego dostał możliwość ocalenia siebie i swojej rodziny. Miał opuścić Sodomę wraz z żoną i dwoma córkami. Bóg postawił jednak jeden warunek, nikt z rodziny nie mógł obejrzeć się za siebie podczas ucieczki. W innym przypadku - podzieli los zniszczonego miasta. Żona Lota, niewymieniona w Biblii z imienia, złamała ten zakaz. Z nieznanych powodów, obejrzała się do tyłu, przez co Bóg spełnił swoją groźbę. Kobieta została zamieniona w słup soli. Właśnie z tej biblijnej historii wywodzi się związek frazeologiczny „zamienić się w słup soli”, oznaczający nagłe znieruchomienie spowodowane zdziwieniem lub przerażeniem. Niektóre źródła dowodzą, że śmierć żony Lota była spowodowana właśnie ogromnym strachem po zobaczeniu co dzieje się z jej ukochanym miastem. Podmiot liryczny stara się odtworzyć emocje, które mogły towarzyszyć żonie Lota podczas ucieczki z Sodomy. Kobieta jest przerażona, chce ratować życie swoje i swoich bliskich, ale jednocześnie tęskni i trudno jej opuszczać miejsce w którym spędziła wiele szczęśliwych lat. Lot pewnie zmierza do przodu, prowadzony przez anioła, na pierwszym miejscu stawia posłuszeństwo wobec Boga, który ratuje jego rodzinę przed zagładą. Żona Lota jest bardziej emocjonalna, kieruje nią strach. Trwoga podpowiada, że jeszcze zdąży uciec, powinna więc ostatni raz spojrzeć na ukochane miasto. Kobieta wspomina wszystkie najlepsze chwile, które spędziła z rodziną w Sodomie. Rozpamiętuje wykonywanie wszystkich codziennych obowiązków, znajome miejsca, narodziny dzieci, szczęście u boku męża. Przygnębia ją wizja opustoszałego domu, który tak starannie pielęgnowała. Kobieta jest typową opiekunką domowego ogniska, na pierwszym miejscu stawia życie rodzinne, obawia się niepewnej przyszłości. Pokusa staje się zbyt silna i żona Lota ogląda się za siebie. Ryzyko nie opłaciło się, Bóg wykonuje swoją groźbę. Nogi kobiety zostają przytwierdzone do ziemi, wzrok staje się martwy. Kobieta jest zamieniona w przezroczysty słup soli. Za nieposłuszeństwo wobec boskich ostrzeżeń, spotkała ją najwyższa kara. Żona Lota traci życie, zmarnowała swoją okazję na ucieczkę z niszczonej Sodomy. Jej śmierć traci jednak na znaczeniu w porównaniu z ogromem ludzkich tragedii przedstawionych w Piśmie Świętym. Podmiot liryczny zastanawia się czy ktokolwiek na ziemi zapłacze nad tą stratą. Żona Lota jest przedstawiana wyłącznie jako symbol nieposłuszeństwa i zbędnego sentymentalizmu, nieznane jest nawet jej imię. Osoba mówiąca podchodzi jednak do tej historii z większą wrażliwością. Na zawsze zapamięta kobietę, która była gotowa poświęcić życie za zaledwie jedno spojrzenie na ukochane miasto. Wiersz jest próbą upamiętnienia żony Lota, przez wielu pomijanej i krytykowanej. Czytaj dalej: Śpiew murów interpretacja Ostatnia aktualizacja: 2020-11-19 12:43:08

Sodoma i Gomora uosabiają największe zło, ale biblijne miasta na które spadła siarka i ogień piekielny istniały naprawdę. Pojechaliśmy sprawdzić czy Morze Martwe utrzyma nasz ciężar i odmłodzi nas swoimi pustkowie na które patrzymy, to biblijna kraina, do której przybyli z Egiptu Abraham i jego bratanek Lot. Rozdzielili się, żeby starczyło miejsca dla licznego bydła. Stali się bardzo bogaci w ciągu jednego pokolenia. Lot osiedlił się pod na wzgórzach były pełne zwierząt. Uprawiano zboża, winogrona, oliwki, soczewicę i migdały. Dowody na to, że region kwitł, znajdują się na ogromnych cmentarzyskach z epoki brązu w Bab edh-Dhra. Zbadane szczątki dowodzą, że ludziom nie brakowało różnorodnego pożywienia. Sodoma i GomoraPrzyczyny katastrofy w Sodomie i GomorzeJaskinia LotaHistoria Lota i jego córek po ucieczce z Sodomy i MartweAmman Beach – plaża nad Morzem MartwymZiemia Obiecana – KanaanGóra Nebo i sanktuarium Mojżesza Wczesny brąz, to czas, w którym żył Abraham i Lot, około trzy tysiące lat Prawdopodobnie tu leżała Sodoma i Gomora. Należały do Miast Równiny i każde z nich miało własnego króla. Biblia mówi, że przyczyną zniszczenia Sodomy i Gomory było skrajne wyuzdanie. Nie znaleziono 10 „sprawiedliwych” wytargowanych z Bogiem, dlatego ocalał tylko Lot z córkami. Czy naprawdę tylko o to chodziło? Mieszkańców Sodomy zdemoralizowało niewyobrażalne bogactwo. Stali się pyszni, leniwi i nie chcieli pomagać biednym. Mieli w zasięgu ręki największy skarb tamtych czasów: bitum. To substancja organiczna, naturalny asfalt. Stosowano go w całym starożytnym świecie jako powłokę do cegieł mułowych, do uszczelnień a także do balsamowania zwłok w Egipcie. Wystarczyło wyjść z domu i zebrać „złoto”. Kolejnym skarbem były zwały soli nad Morzem edh-Dhra. باب الذراع‎Krytycznego dnia do miasta przybyli aniołowie, Lot gorliwie zapraszał ich do domu i starał się ugościć jak najlepiej, chociaż nie wiedział kim są. „Zanim jeszcze udali się na spoczynek, mieszkający w Sodomie mężczyźni, młodzi i starzy, ze wszystkich stron miasta, otoczyli dom, wywołali Lota i rzekli do niego:«Gdzie tu są ci ludzie, którzy przyszli do ciebie tego wieczoru? Wyprowadź ich do nas, abyśmy mogli z nimi poswawolić!»”Co na to Lot? Zaproponował, że zamiast obcych mężczyzn, wyda tłumowi swoje córki, jeszcze dziewice. Gościnność ponad więzy krwi. Ale dzicz żądała przybyszy, chcieli ich zdominować i pohańbić. Napierali na drzwi tak długo, aż aniołowie porazili ich zagłady nadchodziła, a Lot zwlekał, nie mógł uwierzyć w to, że miasto będzie zniszczone. Aniołowie chwycili go za rękę, jego żonę, córki i wybiegli za katastrofy w Sodomie i GomorzePodczas wykopalisk w Bab edh-Dhra, znaleziono niszczące ślady ognia i duże warstwy popiołu. Według niektórych badaczy w wyniku trzęsienia ziemi został wypchnięty bitum, ropa naftowa, gaz i siarka do atmosfery. Wystarczyła iskra, żeby nastąpił potężny uskok tektoniczny w dolinie Jordanu potwierdza teorię o trzęsieniu ziemi. Inna hipoteza mówi o uderzeniu wielkiej asteroidy w miejsce gdzie leżały Sodoma i Gomora. Z zainteresowaniem przyglądamy się kamieniom, nie są zwyczajne, a to rozpala wyobraźnię. Zecharia Sitchin twierdzi, że są zamieszani w to Anunnaki z planety Nibiru. Erich von Däniken, szwajcarski pisarz, uważa, że Sodoma i Gomora zostały zniszczone bronią jądrową przez przybyszy z kosmosu. Czas eksplozji był z góry ustalony, stąd też pośpiech, żeby zdążyć uciec, bo tylko skały mogły zatrzymać się -240 metrów pod poziomem morza. W oddali widać Morze Martwe. Jaskinia LotaSłońce wzeszło już nad ziemią, gdy Lot przybył do Soaru. A wtedy Pan spuścił na Sodomę i Gomorę deszcz siarki i ognia. I tak zniszczył te miasta oraz całą okolicę wraz ze wszystkimi mieszkańcami miast, a także roślinność. Żona Lota, która szła za nim, obejrzała się i stała się słupem i jego rodzina uciekli z Sodomy do małego miasta Zoar, zaledwie kilka kilometrów dalej, żeby schronić się w grocie. Obok znajduje się Muzeum Najniższego Miejsca na Ziemi. To około – 400 metrów poniżej poziomu miasteczka Safi, podczas wykopalisk w 1991 roku, odkryto bizantyjski kościół z VI wieku, a w nim jaskinię. Wszystko wskazuje na to, że to tu ceramikę sprzed 3000 lat z czasów zniszczenia Sodomy. Jedna z inskrypcji wymienia imię „św. Lot”. Historia Lota i jego córek po ucieczce z Sodomy i gdy mieszkał z dwiema swymi córkami w pieczarze, 31 rzekła starsza do młodszej: «Ojciec nasz wprawdzie jest już stary, ale nie ma w tej okolicy mężczyzny, który by przyszedł do nas na sposób właściwy na całej Chodź więc, upoimy ojca naszego winem i położymy się z nim, a tak będziemy miały potomstwo z ojca naszego»Z kazirodczych stosunków z ojcem obie córki Lota urodziły synów. Starsza nazwała swojego Moab co znaczy „pochodzący od ojca”, który dał początek wszystkim biblijnym nazwała syna Ben-ammi, co oznacza „syn mojego rodu”, który stał się protoplastą MartweMorze Martwe towarzyszyło nam od kilku dni, niebieściło się z daleka, zawsze nieostre, otoczone nierealnie wyglądającymi skałami. Chcieliśmy, żeby pierwsze spotkanie z nim było wyjątkowe, i było. Pojechaliśmy na jego kraniec, żeby doświadczyć zasolenia wszystkimi zmysłami. Liczby i procenty szybko wylatują z głowy, a tego nigdy nie śnieżna pustynia, a przecież było ok. 30 stopni ciepła. Tropiłam ślady zwierząt, lepiłam solne kule i wydeptywałam ścieżki. Było który zasila Morze Martwe, jest teraz tylko wąską rzeczką, bo Izrael i Jordania wykorzystują wodę do nawadniania pól. Oba kraje od lat planują wykopanie kanału, który połączy Morze Martwe z Morzem Czerwonym. Do kurczenia się morza przyczynia się wydobywanie minerałów z jego dna, około 300 milionów metrów sześciennych rocznie. Strumyczki ciepłej solanki płynęły pomiędzy krami zastygłej lawy oddali pasły się wielbłądy i stały namioty Beach – plaża nad Morzem MartwymNa popularną plażę Amman Beach dojechaliśmy z jordańską rodziną, sami się zatrzymali i zaproponowali podwiezienie. Nie powinno się pływać na brzuchu, bo woda miota ciałem jak korkiem i zalewa oczy. Zostałam uchwycona na zdjęciu, jeszcze zanim napiłam się Morze, Morze Sodomy, albo Jezioro Asfaltowe. Jego długość wynosi 76 km, a szerokość prawie 16 km. Tafla leży 392 metry poniżej poziomu mórz. Bardzo szybko wysycha, każdego roku poziom opada prawie o metr. Kurorty, które leżały nad brzegiem muszą teraz dowozić turystów na plażę. Gdyby podłożyć coś pod głowę, można sobie uciąć drzemkę. A potem smarowanie błotem i dużo uciechy. Błoto zawiera aż 26 minerałów poprawiających wygląd skóry. Wszyscy bawili się jak było o zachodzie słońca. Nie było widać burej plaży, na wodzie jak korki, unosiły się ciemne Obiecana – KanaanZa pierwszym razem Mojżesz uderzył raz w skałę, z której popłynęła woda. Jednak za drugim razem Bóg nakazał mu przemówić do skały. Nie posłuchał i dwukrotnie uderzył laską. Woda popłynęła, ale za nieposłuszeństwo Mojżesz nie mógł wejść do Ziemi Obiecanej. Oto kraj, który poprzysiągłem Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, dam go twemu potomstwu. Dałem ci go zobaczyć własnymi oczami, lecz tam nie „Nie zabijaj” najwidoczniej nie dotyczyło wszystkich zaś poślę przed tobą szerszenie, które wypędzą Kananejczyka i Chetytę sprzed wypędzę go sprzed ciebie w jednym roku, aby kraj nie stał się pustkowiem i nie rozmnożył się w nim dziki zwierz na twoją z miast tych ludów, które daje ci Pan, Bóg twój, w dziedziczne posiadanie, nie zachowasz przy życiu żadnej żywej istoty, (5 Ks. Mojżeszowa 20:16-18).Jeszcze tylko musieli wszystkich zamordować i oto Ziemia Obiecana miodem i mlekiem płynąca mogła należeć do nich. W Kanaan istniał zwyczaj składania ofiar z dzieci podczas religijnych obrzędów ku czci Baala. Bóg Izraelitów nie chciał, żeby ulegli pokusie wielbienia innych Nebo i sanktuarium Mojżesza Góra Nebo jest czczona przez trzy religie: judaizm, chrześcijaństwo i islam. To tam po zburzeniu Jerozolimy w 585 roku, ukryto Arkę Przymierza. Wężowy krzyż z brązu jest autorstwa włoskiego artysty Giovanniego Fantoniego. Nas nie interesował kolejny kościół, chcieliśmy zobaczyć Ziemię Obiecaną tak jak widział ją Mojżesz, bez tłumu turystów. Za kościołem przeszliśmy pod kolczastymi zasiekami i rozpostarł się przed naszymi oczętami taki widok. Już w dziewiątym tysiącleciu p. n. e. zaczęły tu powstawać pierwsze osady, ludzie porzucili koczowniczy tryb życia i zaczęli uprawiać dzikie zboża, hodowali po Mojżeszu przejął Jozue Około 1200 roku Jozue wtargnął do Kanaan i ruszył na Jerycho, najstarsze miasto świata, które miało 9 tysięcy lat. Mury miasta rozpadły się na dźwięk siedmiu trąb. Jozue podbijał kolejne miasta, a potem rozdzielił ziemię między 12 Plemion może trochę naciągnięto historię, żeby znaleziska z Bab edh-Dhra pasowały do wydarzeń zapisanych w Starym Testamencie. Wielu badaczy uważa, że patriarchowie żyli później, ale i tak przeżyliśmy podróż, jakiej nie zapewni najlepszy film historyczny. Przygodę z biblijnymi postaciami kontynuowaliśmy w Jerozolimie. Wcześniej zachwyciliśmy się skalnym miastem – Petra, w którym zatrzymał się zamek krzyżowców Kerak. W następnym odcinku o Jordanii wystąpi starożytny Jerash, świetnie zachowane rzymskie miasto. Wydarzenia ze Starego Testamentu bulwersują. Dwuznaczną moralność interpretuje się na różne sposoby, ale zawsze nam się tłumaczy, że jesteśmy zbyt maluczcy, żeby pojąć zamysły Boga. Będąc tam intensywnie przeżywa się historię i opowieści biblijne, a to cos więcej niż może dać zwykła nas na oku

Analiza i interpretacja wiersza "Żona Lota" Wisławy Szymborskiej Rozpoczynając lekturę wiersza nie sposób nie zauważyć nawiązania jego tematyki do tradycji biblijnych. Już sam tytuł informuje czytelnika, jeśli zaznajomiony jest oczywiście z Pismem Świętym, o powiązaniu treści utworu z historią Sodomy i Gomory, dwóch miast unicestwionych karzącą ręką Boga. Nie ma w tym nic dziwnego. Biblia, mimo że spisana ok. dwa tysiące lat temu, z pewnością stanowi jedno z najważniejszych i najbardziej wartościowych źródeł inspirujących artystów literatury i sztuki na całym świecie. Na podstawie ukazanych w świętej księdze problemów powstała niezliczona ilość utworów literackich niosących w swym przesłaniu pierwszorzędne zasady dotyczące człowieka, jego moralności i egzystencji. Nie jest to pierwszy przypadek w twórczości autorki, Wisławy Szymborskiej, w którym czerpie ona inspirację z Pisma Świętego. W jej poezji odnaleźć możemy również takie utwory jak: Na wieży Babel czy Psalm , które są także tego przykładem. Utwór jest monologiem. Podmiot liryczny, tytułowa żona Lota, rozpoczynając słowami Obejrzałam się podobno z ciekawości... wprowadza czytelnika w treści własnych rozważań, refleksji przeplatanych relacjami z zachodzących wydarzeń. Kim była tytułowa bohaterka? Żona Lota była mieszkanką Sodomy. Sodomczycy żyli w grzechu, cechowały ich pycha, obfitość chleba i beztroski spokój (1 Zepsucie moralne w Sodomie kroczyło krok w krok z bogactwem, dobrobytem, próżniactwem, samolubstwem i wielką zarozumiałością. Bóg, widząc to, postanowił unicestwić miasto, ocalając tylko jednego sprawiedliwego – Lota wraz z żoną i dwiema córkami. Pozwolił im ujść z życiem przed deszczem ognia i siarki, które zesłał na miasto, pod jednym warunkiem – że uciekając nie obejrzą się ze siebie. W trakcie ucieczki jednak obejrzała się żona jego [Lota] idąc za nim, a obróciła się w słup solny ( Nic więcej o owej postaci nie wiadomo. Wiersz jest przykładem liryki bezpośredniej. Bohaterka wypowiada się spokojnie, jakby z nostalgią, melancholią, a wypowiadane przez nią kwestie powodują wrażenie zatrzymania czasu. Zwraca się do bliżej nieokreślonego odbiorcy, równie dobrze może mówić do całej potomności, ludzkości jak i może prowadzić swój własny monolog wewnętrzny. Autorka wypowiedź ujęła w formie ciągłej – wiersza stychicznego. Nie występuje tutaj podział na strofy, w poszczególnych wersach, raz krótszych raz dłuższych nie sposób doszukać się rymów. Zdania, z których składa się monolog to zdania złożone i proste, a przechodzenie pomiędzy nimi wprowadza dynamiczność w utworze. Za ich pomocą autorka tworzy obraz gwałtowności następstwa opisywanych zdarzeń, szybkość akcji ucieczki z Sodomy, którą perfekcyjnie łączy z osobistym spojrzeniem żony Lota na świat. Wiersz ten przywodzi na myśl piosenkę, utwór muzyczny, w którym przeplatają się między sobą dwa motywy – tutaj świata rzeczywistego i psychicznego bohaterki. Skąd pomysł skonstruowania poezji na bazie właśnie tej historii? Wisława Szymborska jest poetką, którą najbardziej fascynują tzw. cuda zwykłe istnienia. Ceni indywidualność jednostki, chwali życie na własny rachunek, dostrzega kryzys biografii w warunkach wspólnoty stadnej . Jako pisarka często podejmuje heretyckie działania rozbijające pewniki myślenia poza autorytetami , nie znosi dogmatyzmu. Całą historię żony Lota zamknięto w Biblii w jednym zdaniu - obejrzała się żona jego [Lota] idąc za nim, a obróciła się w słup solny . W późniejszych czasach, w Starym Testamencie używano ją jako przykładu przestrogi przed przywiązaniem do rzeczy materialnych, bo ponoć obejrzała się z żalu za miską ze srebra . Autorka bierze w obronę postać kobiety, której nawet nie nadano imienia, przez dwa tysiące lat pozostawała tylko żoną Lota, osądzoną, tą która obejrzała się ponoć z ciekawości . Szymborska obiera sobie za cel ukazanie czytelnikowi złożoności jednostki ludzkiej. Jednym ze środków jakich używa do tego celu jest destrukcja poglądu o prozaiczności motywu postępowania żony Lota. Już na samym wstępie bohaterka mówi: obejrzałam się podobno z ciekawości. Ale prócz ciekawości mogłam mieć inne powody . Psychologia poznania drugiego człowieka jest rzeczą szalenie skomplikowaną, nie sposób ogarnąć bowiem czyjejś psychiki, nie jesteśmy w stanie analizować cudzych decyzji, postępowania, gdyż nie możemy prześledzić toku jego rozumowania. A jednak mimo to jako ludzie wydajemy osądy, zapewne często niesprawiedliwe, nie biorąc pod uwagę faktu, że człowiek nie jest bezduszną maszyną, która nie reaguje na świat według ściśle określonego algorytmu postępowania. Monolog żony Lota jest jej wołaniem o sprawiedliwość, manifestem czy skargą. Obejrzała się z prostej ludzkiej ciekawości? Możliwe. Obejrzała się z żalu za całym bogactwem, którym cieszyła się w Sodomie, a który nagle musiała porzucić? Może, ale stać mogło się to również przez nieuwagę, ze wstydu, że uciekam chyłkiem , z chęci krzyku, powrotu , z gniewu , z osamotnienia . Bohaterka rozkłada przed nami cały wachlarz powodów, jednych błahych, drugich konkretniej umotywowanych. Warto zwrócić również uwagę na zasugerowaną premedytację owego postępowania. Obejrzała się z nagłej pewności, że gdybym umarła nawet by nie przystanął , możliwe iż był to jej świadomy wybór, spowodowany samotnością, beznadzieją, brakiem sensu, a wówczas jej działanie było przemyślane, umotywowane, było świadomym wyborem człowieka myślącego. Nie zasługuje wtedy na pogardę, tak jak na nią zasługuje stereotypowe ocenianie postępowania drugiego człowieka. Istotny jest także fakt, iż człowiek rozumuje według własnego systemu wartości, indywidualnie stworzonego, który przyjmuje jako powszechnie obowiązujący, co niestety, ale jest założeniem błędnym. Tyle jest sposobów widzenia świata ilu ludzi na nim, nie można kategoryzować ich według zasady zgodności czy nie zgodności z naszymi własnymi poglądami, tak jak i nie można kategoryzować zachowań innych ludzi bez głębszego zapoznania się z sytuacją. Adekwatne do tematu wydają się słowa tyle wiemy o sobie ile nas sprawdzono wypowiedziane przez Wisławę Szymborską. Człowiek, który nie znalazł się w pewnej sytuacji nie jest w stanie stwierdzić, jak sam by się w danym przypadku zachował, nie potrafi wyobrazić sobie wszystkich aspektów, które wpływałyby na jego psychikę, nie umie przewidzieć własnych reakcji. Patologiczna wydaje się więc umiejętność stworzenia przez człowieka właściwego kryterium oceny. Charakterystyczna dla twórczości Szymborskiej gra słów, alegoria i często występujący w jej poezji problem powiązania człowieka z przyrodą, znalazły swój wyraz także w tym utworze. Autorka ironizuje. Z jednej strony bowiem podkreśla znaczenie jednostki ludzkiej, jej indywidualność, broni jej znaczenia w świecie, a z drugiej strony dobitnie podkreśla jej niewielkie znaczenie w świecie przyrody. Poprzez słowa: Na brzegu dreptał chomik wspięty na dwóch łapkach. I wówczas to oboje spojrzeliśmy wstecz pokazuje nam jak ważna jest nasza biologiczna natura. Odsyła nas do miejsca, gdzie rządzą nami takie same prawa jak zwierzętami, jak w przypadku wspomnianego chomika. Pokazuje, jak niewiele nas od nich różni. Drugi przytoczony wers uwidacznia wspólnotę ludzi i zwierząt, żony Lota i chomika – i wówczas to oboje spojrzeliśmy wstecz . Problematykę wiersza z pewnością można określić jako uniwersalną. Problem utraty indywidualności jednostki w społeczeństwie, skomplikowanie procesu poznawania człowieka, niesprawiedliwość oceny jego postępowania, a z drugiej strony jego niewielkie znaczenie w świecie przyrody. Żona Lota jest utworem, który z pewnością powinien nauczyć nas pokory, sprawiedliwego wydawania opinii, ale także umiarkowania w poczuciu własnej wartości.

DziałkaUcieczka Lota i jego rodziny z Sodomy (wg Rubensa), Jacob Jordaens , ok. 1930 r . 1620 ( Narodowe Muzeum Sztuki Zachodniej , Tokio)Informacje we wszechświecieRodzinaHaran (ojciec)WspółmałżonekŻona LotaZnaczące innedwie córkiDziecicórki , Moab , Ben-AmmiKrewniMilka (siostra) Iscah (siostra) Nahor (wuj) Abraham (wuj) Sarah (ciotka) Tarę (dziadek)Miejsce urodzeniaUr KaśdimWiele ( ; Hebrajsko : לוֹט CZĘŚĆ niem "welonem" lub "obejmujący", [1] grecki : Λώτ LOT , arabskie : لوط LUT ) był mężczyzna w biblijnym książce Rodzaju , rozdziały 11 -14 i 19. Ważnymi wydarzeniami w jego życiu są podróże ze swoim wujkiem Abramem ( Abrahamem ); jego ucieczka przed zniszczeniem Sodomy i Gomory , podczas której żona Lota stała się słupem soli; i upojony przez córkiaby mogli odbyć z nim stosunek płciowy. [2]Albrecht Dürer , Lot i jego córki , c . 1499 ( Narodowa Galeria Sztuki , Waszyngton). Jego żona zostaje jako słup soli na drodze za i jego ojciec Haran urodzili się i wychowali w Ur chaldejskiego , [11:28, 31] w regionie Sumerze na rzece Eufrat dolnej Mezopotamii . [3] Haran zmarł w tej krainie przed swoim ojcem Terachem . [11:28]Terah, dziadek Lota, zaaranżował dla ich dużej rodziny kurs na Kanaan, gdzie mogliby ponownie założyć nowy dom. Wśród członków rodziny, że wyjazd z Lot był jego wujek Abram (zwana później Abraham ), jeden z trzech patriarchów z Izraela . [11:31]W drodze do Kanaanu rodzina zatrzymała się w regionie Paddan Aram , mniej więcej w połowie drogi wzdłuż Żyznego Półksiężyca między Mezopotamią a Morzem Śródziemnym. [3] Osiedlili się w miejscu zwanym Haran, gdzie Terach spędził resztę swoich dni. Miał 205 lat, kiedy zmarł. [11:32]Księga Rodzaju 12 ukazuje posłuszeństwo Abrama wobec Pana w wieku 75 lat, kontynuując swoją podróż do ziemi obiecanej. Po śmierci swojego dziadka Teracha w Charanie Lot dołączył do Abrama w jego podróży do Kanaanu. Nie ma jeszcze wzmianki, by Lot miał żonę. Poszli southwestward [4] do ziemi Kanaan, do miejsca Sychem , [12: 5-6] współczesność West Bank of Nablus . [4] Później na południe, wzgórza między Betel i Hai , [12]: 8 przed journeying dalej w kierunku południowym kanaanejskiej. [12:9]Po tym, jak przez jakiś czas mieszkali w ziemi Kanaan, głód ogarnął okolicę i podróżowali wiele mil dalej na południe, do Egiptu . [12:10–20] Po pewnym czasie przebywania w Egipcie zdobyli ogromne bogactwo oraz pokaźną liczbę bydła, po czym wrócili w okolice Betel. [13:1–5]Abraham i Lot rozdzielają się. Gen: 13,7 i. c , trawienie przez Wacława Hollar , 17th century ( Thomas Fisher Rare Book Library , Toronto)Księga Rodzaju 13 mówi o powrocie Abrama i Lota do Kanaanu po tym, jak minął głód i ziemie znów stały się żyzne. Wrócili przez Negev na wzgórza Betel. [13:1, 3] W związku z ciągłym przemieszczaniem się i dużą liczbą zwierząt gospodarskich, które każda rodzina posiadała, wymagających pastwisk, pasterze obu grup zaczęli się sprzeczać. [13,6–7] Te argumenty stały się tak kłopotliwe, że Abram zasugerował Lotowi, aby się rozeszły, aby nie trwał konflikt między „braćmi”. [13:8–9]Abram dał Lotowi wybór, który kierunek obrać. Lot spojrzał poza Jordan na dobrze nawodnioną równinę i wybrał tę ziemię, ponieważ wydawała się „jak ogród PANA ”. [13:9-11] Następnie Abram zamieszkał w Hebronie , pozostając w ziemi Kanaan, podczas gdy Lot obozował wśród miast równiny Jordanu i rozbił swój namiot naprzeciw Sodomy. [13:12, 18] Jakiś czas wcześniej pięć królestw równin stało się wasalami sojuszu czterech wschodnich królestw pod przywództwem Chedorlaomera , króla Elamu . Służyli temu królowi przez dwanaście lat, ale „w trzynastym roku zbuntowali się”. [14:1–4] W następnym roku cztery armie Kedorlaomera powróciły i w bitwie w dolinie Siddim królowie Sodomy i Gomory ponieśli klęskę. [14:5–10] Kedorlaomer złupił miasta i wziął jeńców, gdy odchodził, w tym Lota, który wtedy „mieszkał” w Sodomie. [14:11–12]Kiedy Abram usłyszał, co stało się z jego „bratem” Lotem, uzbroił siły ratunkowe składające się z trzystu osiemnastu wyszkolonych sług i dogonił armie czterech królów na terytorium plemienia Dan. [14:13–14] Abram podzielił swoje siły, które nocą atakowały z wielu kierunków, a czterej królowie uciekli na północny wschód. Pościg Abrama trwał dalej i „rzeź Kedorlaomera” i innych królów została zakończona w Hoba, na północ od Damaszku . Abram sprowadził z powrotem „swojego brata Lota” i wszystkich ludzi wraz z ich dobytkiem. [14:15–24]Lot powstrzymuje Sodomitów przed zgwałceniem Aniołów , druk Heinrich Aldegrever , 1555 .Dwadzieścia cztery lata po tym, jak Abram i Lot rozpoczęli swój pobyt, Bóg zmienił imię Abrama na Abraham i dał mu przymierze obrzezania. [17:1-14] Niedługo potem „ Pan ukazał się” Abrahamowi w postaci „trzech mężów”, którzy przybyli z wizytą i zjedli z nim posiłek, a gdy dwóch wyjechało, aby udać się do Sodomy, „Abraham jeszcze przed Panem ”. [18:1–22] Abraham odważnie wstawiał się za ludem Sodomy, gdzie mieszkał Lot, i uzyskał zapewnienie, że miasto nie zostanie zniszczone, jeśli znajdzie się tam pięćdziesięciu sprawiedliwych. Kontynuował dociekanie, zmniejszając minimalną liczbę potrzebną do ocalenia miasta do czterdziestu pięciu, czterdziestu, trzydziestu, dwudziestu i wreszcie dziesięciu. [18:23–33] Rodzaju 19,1 I przyszli dwaj aniołowie wieczorem do Sodomy; Lot siedział w bramie Sodomy, a Lot, widząc ich, wstał na ich spotkanie; i skłonił się twarzą do ziemi; 2 I rzekł: Oto teraz, moi panowie, wstąpcie proszę do domu waszego sługi, a pozostańcie całą noc i umyjcie nogi wasze, a wstaniecie rano i idźcie w swoje drogi. A oni rzekli: Nie; ale całą noc będziemy przebywać na ulicy. 3 I nalegał na nich bardzo; i zwrócili się do niego, i weszli do jego domu; Wydał im ucztę i upiekł przaśny chleb, i jedli. Po kolacji tej nocy przed snem, młodzi i starzy mężczyźni z miasta zebrali się wokół domu Lota, żądając, aby wyprowadził swoich dwóch gości, aby mogli ich „poznać”. Lot wyszedł, zamknął za sobą drzwi i modlił się, aby nie czynili tak złych rzeczy, i ofiarował im swoje dziewicze córki, które nie „znały” człowieka, aby zamiast tego poznały ich i zrobiły, co im się podoba. Jego odpowiedź rozwścieczyła mężczyzn z Sodomy, którzy oskarżyli go o osądzanie i zagrozili, że zrobią mu gorzej, niż zrobiliby mężczyznom. [19:4-9]Lot wraz z córką uciekają z Sodomy , Paolo Veronese , ok. 1930 . 1585 ( Muzeum Historii Sztuki , Wiedeń)Zanim zdążyli skrzywdzić Lota i włamać się do domu, mężczyźni wciągnęli Lota z powrotem i oślepili intruzów, i ujawnili Lotowi, że są aniołami wysłanymi, by zniszczyć to miejsce. Dało to Lotowi szansę na przygotowanie się do wyjazdu wraz z rodziną. Kiedy wyszedł do mężczyzn, którzy byli zaręczeni, by poślubić jego córki, ostrzegając je przed ucieczką, uznali, że żartuje. [19:10-14]Gdy dzień zaczął świtać, aniołowie ponaglili go, by się pospieszył i odszedł; kiedy ociągał się, aniołowie złapali Lota, jego żonę i dwie córki, przenieśli ich za miasto i postawili. Anioł powiedział Lotowi: „Uciekaj w imię swego życia, nie patrz za siebie, ani nie zatrzymuj się na całej równinie; uciekaj na górę, aby nie zginąć”. [19:15-17] Lot argumentował, że jeśli pójdzie na górę, jakieś zło spowoduje jego śmierć, i poprosił o pozwolenie na ucieczkę do „małego” miasta, które było bliżej. (To miasto Bela zostało później nazwane Zoar, ponieważ było małe). Jego prośba została przyjęta i zamiast tego udali się do Zoar. [19:18–22]Góra Sodoma , Izrael , ukazująca tak zwaną kolumnę „ Żony Lota ”, złożoną, podobnie jak reszta góry, z halitu . Rodzaju 19:23 Słońce wzeszło nad ziemią, gdy Lot wszedł do Coaru. 24 Następnie L ORD padało na Sodomę i Gomorę siarki i ognia, L ORD z nieba; 25 I zniszczył te miasta i całą równinę, wszystkich mieszkańców miast i to, co rosło na ziemi. 26 Ale jego żona obejrzała się za nim i stała się słupem soli. Abraham widział dym unoszący się w górę z okolic. [19:27-28]Zamiast ognia i siarki , Flawiusz ma tylko błyskawicę jako przyczynę pożaru, który zniszczył Sodomę: „Wtedy Bóg rzucił piorun na miasto i podpalił je wraz z jego mieszkańcami, i spustoszył kraj podobnym spaleniem ”. [5] W „Wojnie żydowskiej” podobnie mówi, że miasto zostało „spalone przez piorun”. [6]Główny artykuł: córki LotaLot i jego córki , Joachim Wtewael , 1630 ( Gemäldegalerie, Berlin )Lot i jego córki , Hendrick de Somer , c . 1645Opis Lota i jego córek znajduje się w Księdze Rodzaju 19:30–38. Rodzaju 19:30 A Lot wyszedł z Coaru i mieszkał na górze, a z nim jego dwie córki; bo bał się mieszkać w Soarze, a mieszkał w jaskini on i dwie córki jego. 31 I rzekła młodsza, nasz ojciec jest stary i nie jest ani człowiekiem na ziemi, aby przyjść do nas po sposób całej ziemi: 32 Chodźcie, aby nasz ojciec pić wina, i będziemy połóż się z nim, abyśmy zachowali nasienie ojca naszego. 33 Tej nocy kazali ojcu pić wino, a pierworodny wszedł i spał ze swoim ojcem; a on nie wiedział, kiedy się położyła, ani kiedy wstała. 34I stało się nazajutrz, że pierworodny rzekł do młodszego: Oto ja wczoraj leżałem z moim ojcem; każmy mu pić wino i tej nocy; idź i połóż się z nim, abyśmy zachowali nasienie naszego ojca. 35 I tej nocy kazali pić ojcu swemu wino, a młodszy wstał i spał z nim; a on nie wiedział, kiedy się położyła, ani kiedy wstała. 36 Tak były obie córki Lota, które urodziły dziecko po ojcu. Starsza córka poczęła Moaba (hebr. מוֹאָב, dosł. „od ojca” [meh-Av]), ojca Moabitów; [19:37] młodszy począł Ben-Ammi (hebr. בֶּן-עַמִּי, dosł. „Syn mojego ludu”), ojca Ammonitów. [19:38]Opowieść ta, zwykle nazywana Lotem i jego córkami , była przedmiotem wielu obrazów na przestrzeni wieków i stała się jednym z tematów w grupie tematów Potęga kobiet , ostrzegając mężczyzn przed niebezpieczeństwem ulegania pokusom kobiet, podczas gdy dająca również okazję do erotycznego przedstawienia. Scena przedstawia na ogół Lota i jego córki jedzące i pijące w swojej górskiej schronie. Często w tle znajduje się niewielka postać żony Lota, aw oddali płonące miasto. [7]Lot i jego córki , Lucas van Leyden , ok . 1520 ( Luwr , Paryż)Lot i jego córki , Lucas Cranach Starszy , 1528 ( Kunsthistorisches Museum , Wiedeń)TerachSara [8]AbrahamHagarHaranNahorIzmaelMilkaDziałkaIscahaIzmaelici7 synów [9]Betuelpierwsza córkadruga córkaIzaakRebekaLabanMoabiciAmonityEzawJakubRachelBilhahEdomiciZilpaLea1. Ruben 2. Symeon 3. Lewi 4. Juda 9. Issachar 10. Zebulun Dinah (córka)7. Gad 8. Asher5. Dan 6. Naftalisz11. Józef 12. BeniaminLot Lota z Sodomy , akwaforta Gustave Doré , 1866W Bereshith z Tory , Lot Pierwsza wzmianka na końcu cotygodniowej porcji czytania, Parashat Noacha . Kolejne cotygodniowe fragmenty do czytania, dotyczące wszystkich relacji z życia Lota, są czytane w Paraszat Lech Lecha i Paraszat Wajera . W Midraszu znajduje się kilka dodatkowych opowieści dotyczących Lota, których nie ma w Tanach , jak następuje: Abraham zaopiekował się Lotem po tym, jak Haran spłonął w gigantycznym ogniu, w którym Nimrod , król Babilonu , próbował zabić Abrahama. Podczas pobytu w Egipcie midrasz przypisuje Lotowi dużą zasługę, ponieważ pomimo jego pragnienia bogactwa, nie poinformował faraona o tajemnicy Sary , że była ona żoną Abrahama. Według Księgi Jashera Paltith, jedna z córek Lota, została spalona żywcem (w niektórych wersjach na stosie) za przekazanie biednemu chleba. [10] Jej płacz powędrował do nieba. [11] Księga Rut : Odniesienie do Moabu rodzi pytania, ponieważ w pozostałej części literatury biblijnej wiąże się z wrogością wobec Izraela, perwersją seksualną i bałwochwalstwem , a Księga Powtórzonego Prawa 23 wykluczyła Ammonitę lub Moabitę ze „zgromadzenia PANA nawet do ich dziesiątego pokolenia”. [12] [Pwt 23:3–6] Mimo to Rut Moabitka poślubiła Judahitę i nawet po jego śmierci nadal uważała się za członka jego rodziny; następnie poślubiła innego Judahitę i urodziła mu syna, który został przodkiem Dawida . [13] Wbrew przekazowi Ezdrasza-Nehemiasza, gdzie małżeństwa żydowskich mężczyzn i nieżydowskich kobiet zostały zerwane, Rut uczy, że cudzoziemcy, którzy przechodzą na judaizm, mogą stać się dobrymi Żydami, cudzoziemskie żony mogą stać się wzorowymi wyznawcami żydowskiego prawa i nie ma powodu, aby wykluczać ich lub ich potomstwo z Społeczność. [13] Fakt, że Roboam , syn króla Salomona , urodził się z Ammonitki (1 Królów, również utrudniał utrzymanie mesjańskich twierdzeń rodu Dawida ; ale została przytoczona jako ilustracja Boskiej Opatrzności, która wybrała „dwie gołębie”, Rut, Moabitkę i Naama , Ammonitkę, dla zaszczytnego wyróżnienia (B. Ḳ. 38b). [14] Uprzejmość Rut, jak zaznaczono w Księdze Rut przez Boaza, jest postrzegana w tradycji żydowskiej jako rzadkie przeciwstawienie do ludów Moabu (skąd pochodzi Rut) i ogólnie Amona, które zostały odnotowane w Torze z powodu ich wyraźnego Powt. 23:5: „Ponieważ [ludy Amona i Moabu] nie pozdrawiały cię chlebem i wodą w drodze, gdy opuszczałeś Egipt, i ponieważ [lud Moabu] najął Balaama, syna Beora, z Petor w Aramie Naharaim przeciwko tobie, aby cię przeklinać. Raszi wspomina o podróżach Izraela po drodze: „kiedy byłeś [w stanie] skrajnego wyczerpania”. Król Joasz z Judy : Joasz był jednym z czterech mężczyzn, którzy udawali bogów. Przekonali go do tego zwłaszcza książęta, którzy mu to powiedzieli. „Gdybyś nie był bogiem, nie mógłbyś wyjść żywy z Miejsca Najświętszego” (Wj R. VIII. 3). Został zamordowany przez dwóch swoich sług, z których jeden był synem Ammonitki, a drugi potomkiem Moabitki ; [ bowiem Bóg powiedział: „Niechaj potomkowie dwóch niewdzięcznych rodzin karzą niewdzięcznego Joasza” ( Jałk , Wj 262). Moab i Ammon byli dwojgiem potomków kazirodztwa Lota z jego dwiema córkami, jak opisano chrześcijańskim Nowym Testamencie Lot jest traktowany ze współczuciem, jako człowiek, który żałował swojego wyboru zamieszkania w Sodomie, gdzie „z dnia na dzień drażnił swoją sprawiedliwą duszę”. [2P 2:6-9] Jezus mówił o przyszłym sądzie nadchodzącym nagle, jak za dni Lota, i uroczyście ostrzegł: „Pamiętaj o żonie Lota”. [Łk 17:28-33]Ucieka z miasta z córkami ; jego żona zostaje zabita przez skałę, perska miniatura, XVI w. ( Bibliothèque nationale de France , Paryż)Główny artykuł: Lot w islamieLut ( arab . لُوط – Lūṭ ) w Koranie jest uważany za to samo, co Lot w Biblii hebrajskiej . Uważany jest za posłańca Boga i proroka Boga . [15]W tradycji islamskiej Lut mieszkał w Ur i był bratankiem Ibrahima ( Abrahima ). Wyemigrował z Ibrahimem do Kanaanu i został powołany na proroka do miast Sodomy i Gomory . [16] Jego historia jest wykorzystywana przez muzułmanów jako odniesienie do wykazania Bożej dezaprobaty dla homoseksualizmu . Allah nakazał mu udać się do ziemi Sodomy i Gomory, aby głosić monoteizm i powstrzymać ich od pożądliwych i gwałtownych czynów. Lutawiadomości zostały zignorowane przez mieszkańców, co spowodowało zniszczenie Sodomy i Gomory. Chociaż Lut opuścił miasto, aniołowie poprosili jego żonę, aby ją pozostawili, dlatego zginęła podczas zagłady. [16] Koran definiuje Lota jako proroka i utrzymuje, że wszyscy prorocy byli przykładami moralnej i duchowej prawości. Koran nie zawiera historii pijaństwa Lota i/lub kazirodztwa. Wszyscy muzułmanie odrzucają historię proroka Lota uprawiającego seks ze swoimi córkami. Lot i jego córki , Artemisia Gentileschi , 1635-1638 ( Toledo Museum of Art , Toledo, Ohio) [17]Przypuszczalne kazirodztwo między Lotem i jego córkami wywołało wiele pytań, debat i teorii dotyczących prawdziwych motywów, kto tak naprawdę był winny i jaki był poziom uprzedzeń autora 19 rozdziału Księgi Rodzaju. Jednakże takie biblistów jak Jacob Milgroma , [18] Victor P. Hamilton , [19] i Calum Carmichael [20] postulat, że lewici prawa mogłyby nie zostały opracowane tak, byli, bez kontrowersyjnych zagadnień związanych z patriarchów Izraela, szczególnie w odniesieniu do kazirodztwa. Carmichael przypisuje nawet całe sformułowanie praw lewickich życiu ojców założycieli narodu, w tym sprawiedliwego Lota (wraz z Abrahamem ,Jakuba , Judy , Mojżesza i Dawida ), którzy byli wybitnymi postaciami w tradycji izraelskiej . Według wspomnianych wyżej uczonych patriarchowie Izraela są kluczem do zrozumienia, jak rozwijały się prawa kapłańskie dotyczące kazirodztwa. Małżeństwa pokrewieństwa wśród patriarchów obejmują małżeństwo Abrahama z jego przyrodnią siostrą Saraj ; [Rdz 20:11–12] małżeństwo brata Abrahama, Nachora, z ich siostrzenicą Milką ; [Rdz 11:27-29] Małżeństwo Izaaka z Rebeką, jego kuzynką, która kiedyś została usunięta; [Rdz 27:42–43; 29:10] Małżeństwa Jakuba z dwiema siostrami, które są jego pierwszymi kuzynami; [Rdz 29:10] oraz, w przypadku rodziców Mojżesza, małżeństwo między siostrzeńcem a ciotką (siostrą ojca). [Wj 6:20]Dlatego małżeństwa patriarchalne z pewnością miały znaczenie dla prawodawców i sugerują narracyjną podstawę dla praw Księgi Kapłańskiej , rozdziały 18 i 20. [21]Niektórzy twierdzą, że zachowanie Lota w oferowaniu swoich córek mężczyznom z Sodomy w Księdze Rodzaju 19:8 stanowi wykorzystywanie seksualne jego córek, co spowodowało zamieszanie ról pokrewieństwa, które ostatecznie zostało odegrane przez kazirodztwo w Księdze Rodzaju 19:30. 38. [22]Wielu komentatorów opisuje działania córek Lota jako gwałt. Esther Fuchs sugeruje, że tekst przedstawia córki Lota jako „inicjatorki i sprawcy kazirodczego »gwałtu«”. [23]Bani Naim Biblijne narracje i Koran Lech-lekha Vayeira Baucis i Filemon^ "H3875-6" . Wyczerpująca konkordancja Stronga – przez Wikiźródła. ^ Mirabeau, Honoré (1867). Erotika Biblion . Kawaler de Pierrugues. Sprawdź wszystkie biblioteki. ^ B Drummond 2004 , s. 75. ^ B Drummond 2004 , s. 76. ^ Józefa. Starożytności Żydów . Eteryczna Biblioteka Klasyków Chrześcijańskich. Źródło 22 maja 2021. ^ Józefa. Wojny Żydów . Eteryczna Biblioteka Klasyków Chrześcijańskich. Źródło 22 maja 2021. ^ Lowenthal, Anne W. (1988) „Lot i jego córki jako dylemat moralny” , w The Age of Rembrandt: Studies in XVII-wiecznego malarstwa holenderskiego , tom 3 Papers in Art History z Pennsylvania State University , wyd. Roland E. Fleischer, Susan Scott Munshower. Penn State Press. ISBN 978-0915773022 ^ Sara była przyrodnią siostrą Abrahama ( Rdz 20:12 ). Alternatywna tradycja głosi, że była siostrzenicą Abrahama (patrz Sarah#W literaturze rabinicznej ). ^ Genesis 22:21-22 : Uz, Buz, Kemuel, Chesed, Hazo, Pildash i Jidlaph ^ Hirscha, Emila; Seligsohn, M.; i in. (1906) „Lot” . Encyklopedia żydowska . ^ Kaminker, Mendy. „Sodoma i Gomora: Miasta zniszczone przez B-ga” . . Pobrano 22 maja 2021 . ^ Zachód 2003 , s. 209. ^ B Grabbe 2004 , s. 312. ^ Muller, W, Max; Kohler, Kaufmann (1906) "Ammon, amonici" . Encyklopedia żydowska . ^ Koran 26:161 ^ B Hasan Masudul (1987). Historia islamu, tom 1 . Publikacje islamskie. P. 26. Lut był bratankiem Proroka Abrahama. Wyemigrował z Abrahamem z Iraku do Kanaanu w Palestynie . Został powołany jako prorok w miastach Sodomy i Gomarry, położonych na wschód od Morza Martwego. Mieszkańcy tych miast byli winni niewyobrażalnych zbrodni. Byli uzależnieni od homoseksualizmu i rabunków na autostradach. Lut ostrzegł ludzi, ale nie chcieli go słuchać. Modlił się do Allaha, aby ukarał ludzi. Lot opuścił miasto ze swymi wyznawcami w nocy. ^ Garrard, Mary D. (1993). Artemisia Gentileschi . Międzynarodowe publikacje Rizzoli. Numer ISBN 0-8478-1652-4. Uwodzenie Lota stało się popularnym tematem sztuki barokowej : jeśli ogólnie kobiety są przedstawiane jako uwodzicielki, a nastrój jako sprośny, portret artystki Artemisi Gentileschi różni się ostro, ukazując kobiety w pełni ubrane, a nastrój jako uroczysty. ^ Milgrom Jakub (2000). Księga Kapłańska 17–22 . Dwudniowy. s. 1515-1520. ^ Hamilton, Victor P. (1995). Księga Rodzaju: rozdziały 18-50 . Wydawnictwo Eerdmans. Numer ISBN 9780802823090.[ potrzebna strona ] ^ Carmichael, Calum M. (1997). Prawo, legenda i kazirodztwo w Biblii: Księga Kapłańska 18-20 . Wydawnictwo Uniwersytetu Cornella. s. 6, 14–18. ^ Kimuhu, Johnson M. (2008). Księga Kapłańska: Prawa i zakazy kapłańskie z perspektywy starożytnego Bliskiego Wschodu i Afryki . Studia z literatury biblijnej 115. Peter Lang. s. 31–33. ^ Katherine B. Niska (jesień 2010). „Wykorzystywanie seksualne córek Lota: Reconceptualizing pokrewieństwo dla dobra naszych córek”. Czasopismo Studiów Feministycznych w Religii . Wydawnictwo Uniwersytetu Indiany. 26 (2): 37–54. doi : . S2CID 143666743 . ^ Fuchs, Estera (2003). Polityka seksualna w narracji biblijnej: Czytanie Biblii hebrajskiej jako kobieta . Klimatyzacja Czarny. P. 209. Numer ISBN 9780567042873. Spokojny Augustyn (1832). Słownik Calmeta Pisma Świętego . Boston: Crocker i Brewster . P. 737. LCC . Drummond, Dorota Weitz (2004). Ziemia Święta, czyja ziemia? . Prasa Fairhurst. Numer ISBN 9780974823324. Grabbe, Lester L. (2004). Historia Żydów i judaizmu w okresie drugiej świątyni, tom 1: Yehud, perska prowincja Judy . Kontinuum. s. 105, 312. ISBN 9780567089984. Zachód, Gerald (2003). „Rut” . W Dunn, James DG; Rogerson, John William (red.). Komentarz Eerdmansa do Biblii . Eerdmanów. Numer ISBN 9780802837110. Wyszukaj Lot w Wikisłowniku, darmowym naród : historia Żydów – Abram i Lot na „Wiele” . Encyclopaedia Britannica (wyd. 11). 1911. „Wiele” . Słownik biblijny Eastona . 1897.

Są to fragmenty książki Kobiety w Biblii. Stary Testament :. Wydawnictwa ZNAK Pramatki :.Żona Lota :.Niezrozumiała moralność :.Dramat niewolnicy :.Bóg Sary :.Uśmiech Sary :.Fortel Rebeki :. PramatkiHistoria Boga z ludźmi spisana w Biblii przyjęła kształt ludzkiej historii, zdominowanej przez mężczyzn. Historie Starego Przymierza znamy dzięki takim postaciom jak Noe, Abraham, Izaak, Jakub, Mojżesz, Izajasz, Jeremiasz, Ezechiel... Również w Nowym Testamencie na pierwszym planie pojawiają się mężczyźni - Jezus, Jego apostołowie i uczniowie. A jednak można w Piśmie Świętym odnaleźć wiele postaci kobiecych. Bywa, że wzmianki o nich zajmują niewiele miejsca, bywa, że kobiety te me wypowiadają żadnych słów. Pochylenie się nad tymi skąpymi śladami pamięci o nich może okazać się trudną, ale odkrywczą przygodą, zaskakująco aktualną w przeżywanym obecnie kairosie obraz kobiety określony został najwyraźniej przez dwie biblijne postacie - Ewę i Maryję. Okazuje się jednak, że imię Ewy pojawia się w księgach świętych tylko pięć razy! Skąpość nowotestamentowych wzmianek o Matce Pana, nieraz spędzająca sen z powiek Jej czcicieli, w porównaniu z pramatką Ewą okazuje się i tak obszerną relacją (imię Maryi wymienione zostało 19 razy). Nie ilość, lecz ranga wypowiedzi okazała się zatem ważniejsza w historii ich oddziaływania. Poprzez skromność mówiących o nich źródeł dzielą los wielu kobiet... Na uczęszczanej od wieków drodze łączenia i zarazem przeciwstawiania sobie Ewy i Maryi zapomina się o jednej zasadniczej różnicy: o ile Maryja jest postacią historyczną, o tyle o Ewie z całą pewnością możemy powiedzieć, że postacią historyczną nie była. Pojawia się w natchnionych opowiadaniach o stworzeniu człowieka, snutych z perspektywy historii Boga z narodem wy zostaje nazwana pierwsza kobieta, pramatka, bez której ród ludzki nie pojawiłby się na ziemi. Jedni wyprowadzają jej imię od hebrajskiego rdzenia haya, tzn. żyć. Ewa to zatem „matka żyjących" (por. Rdz 3, 20). Drudzy od arabskiego hayya - wąż. Wąż jest symbolem mądrości i poznania - dopiero w późniejszej wykładni mądrości wrogiej Bogu. W jednym i drugim wypadku przyznaje się zatem Ewie tajemniczą władzę nad życiem. W podejściu do osoby Maryi również wątek macierzyństwa wysunięty został na pierwszy plan. Jest matką wszystkich wierzących w Jej Syna. Akcent na pojmowanie Ewy i Maryi jako matek wypływał ze skoncentrowanego na macierzyństwie spojrzenia na kobiety, a zarazem je wzmacniał. Ich macierzyństwo obciążone zostaje cierpieniem, największym cierpieniem, jakie w ogóle może spotkać człowieka: obie utracą własne dziecko, syna, który zostanie zabity. Droga cierpienia jest drogą wielu kobiet. Ewa i Maryja dążą -każda na swój sposób - do poznania. Ewa dlatego przekracza zakaz spożywania owocu, Maryja nie pozostaje milcząca wobec zwiastowanej nowiny - wierzy wiarą pytającą. Oby i na tej drodze znalazły swe naśladowczynie...Choć nic nie wiemy o córkach Ewy, choć wierzymy, iż jedynym Synem Maryi był Jezus - być może żadna z kobiet nie została ani nie zostanie „obdarzona" większym gronem córek niż Ewa i Maryja. Żona Lota„Przypomnijcie sobie żonę Lota" (Łk 17, 32).Wiele kobiet Biblii pozostaje bezimiennych. Określa się je poprzez imię ojca, męża, syna, brata... Czy wiemy cokolwiek o żonie Noego? Czy słyszeliśmy kiedyś o tym, co przeżywała żona Hioba? Czy z żoną Lota jest inaczej? Wydaje się, że nie. Pojawia się ona niemal jako postać epizodyczna w historii swego męża, którego Bóg ocalił ze skazanych na zagładę miast Sodomy i Gomory. Żona Lota jest na tyle intrygującą postacią, że mimo niewielkiej wzmianki zajęła trwałe miejsce w pamięci wiary ludu Starego i Nowego Przymierza. Cóż zatem mówią o niej święte księgi? Nie znamy kraju jej pochodzenia, nie wiemy, kiedy na swej drodze spotkał ją Lot. O nim dowiadujemy się, że wyruszył razem z Abramem, swoim wujem, w drogę ku Ziemi Obiecanej, że później rozstał się z nim, bo stada ich były już zbyt wielkie, by pomieścić się na jednych pastwiskach. Osiedlił się na żyznych ziemiach w okolicach Sodomy i Gomory. Nie wiemy, kiedy zamieszkał w mieście. Spotykamy go, gdy odwiedzają go i jego dom dwaj aniołowie - w męskiej postaci - by ostrzec o zbliżającym się nie wskazuje na to, by Lot chętnie dał wiarę słowu przybyszów. Wzbrania się raczej przed zostawieniem wszystkiego. Znamienne, że aniołowie, namawiając go do ucieczki, mówią o „zięciu, synach i córkach" (Rdz 19, 12), ostatecznie jednak wyprowadzają z miasta Lota, jego żonę i dwie córki. Wypowiadają też przestrogę - kierując ją do Lota: „Uchodź, abyś ocalił swe życie. Nie oglądaj się za siebie i nie zatrzymuj się nigdzie w tej okolicy, ale szukaj schronienia w górach, bo inaczej zginiesz!" (Rdz 19, 17 [BT]).Gdy ocaleni zbliżają się do bezpiecznego miejsca, na Sodomę i Gomorę spada „deszcz siarki i ognia". „Żona Lota, która szła za nim, obejrzała się i stała się słupem soli" (Rdz 19, 26 [BT]). To wydarzenie miało uwiecznić jej postać dla historii. Ukazywano ją jednak zawsze w negatywnym świetle, jako tę, która nie była posłuszna słowu, jako „duszę, co nie dowierzała" (Mdr 10, 7 [BT]). Mimo iż przestroga aniołów nie była kierowana do żony Lota, zakłada się, że dotyczy i je). Dzieje się tak i z innymi kobietami jednak żona Lota się obejrzała? W Piśmie Świętym nie znajdziemy odpowiedzi na to pytanie. Może jest symbolem tych, którzy tak związani są z przeszłością, że nie potrafią myśleć o przyszłości wtedy, gdy załamuje się ich świat? Może obejrzała się ze współczucia, może zostawiła w poddanych zagładzie miastach pozostałych synów i córki, którzy założyli już własne rodziny? Przyjaciółki i sąsiadki? Może pochodziła z tych stron i nie chciała ich zostawić w chwili zagłady? Nie rozstrzygniemy tych pytań, żona Lota pozostanie na zawsze postacią nieodgadnioną. Wiemy jedno: jest jedynym człowiekiem w tej historii, który nie stosuje przemocy. Choćby dlatego zasługuje na bardziej wyważoną ocenę. Niezrozumiała moralnośćLot, bratanek Abrama, przeszedł do historii Boga z ludźmi jako „sprawiedliwy (...), który uginał się pod ciężarem rozpustnego postępowania ludzi nie liczących się z Bożym prawem" (2 P 2,7), jako ten, którego Bóg ocalił spośród otaczającego go zła. Okazuje się jednak, że nie wszystko, co o nim przekazały święte księgi, stawia go w dobrym świetle. Uginanie się pod ciężarem otaczającej go rozpusty miało wpływ na jego własną rodzinę, zwłaszcza na relację jego i odsłonę ich skomplikowanych więzi przeżywamy, gdy dom Lota odwiedzają aniołowie-mężczyźni, by przestrzec go i jego rodzinę przed nadchodzącą zagładą. Wtedy to żądni rozkoszy mieszkańcy żądają od Lota, by wydał w ich ręce swych gości... Przeraża nas jeszcze bardziej reakcja Lota: wyżej ceniąc prawa gościnności od czci swych córek, proponuje je zebranym mężczyznom: „Mam dwie córki, które jeszcze nie żyły z mężczyzną, pozwólcie, że je wyprowadzę do was; postąpcie z nimi, jak się wam podoba" (Rdz 19, 8). Czyżby zatem Lot był nie mniej zepsuty od swego otoczenia? - to pytanie ciśnie się nam na usta. Niestety, w tekście biblijnym nie uzyskamy na nie odpowiedzi. Najczęściej tę - dziś ocenianą jako niemoralną - postawę Lota próbuje się tłumaczyć tym, że takie było ówczesne rozumienie prawa gościnności. Inni komentatorzy mówią o - godnej pochwały - chęci uniknięcia stosunków homoseksualnych. Niezależnie od prób wyjaśnienia możemy stwierdzić, że mroków postępowania Lota i jego współczesnych nie oświetliła jeszcze prawda o równej godności kobiety i mężczyzny - stworzonych „na obraz Boga".Druga odsłona dramatu pokazuje Lota i jego córki już po zagładzie Sodomy i Gomory oraz po brzemiennym w skutki spojrzeniu wstecz żony Lota. Córki Lota - jak wcześniej ich ojciec - postępują według trudnej dla nas do przyjęcia moralności: wyżej stawiają pragnienie zrodzenia dzieci od czci należnej ojcu. Z nieznaych nam przyczyn Lot opuszcza miasto Soara i zamieszkuje wraz z córkami w bezludnych pieczarach. Na pustkowiu jego córki tracą nadzieję na znalezienie mężów. Podejmują więc i realizują swój plan: dwukrotnie upijają ojca i każda z nich po nocy spędzonej z nim rodzi syna. To chyba pierwszy czyn kazirodczy opisany w Biblii. Autor biblijny stara się uchronić Lota od odpowiedzialności za ten czyn. On nic nie wiedział... Nie wiemy też nic o dalszych losach córek - Biblia milczy zatem też o jakiejkolwiek karze, jaka miałby je za ten czyn się jedynie, że ich synowie stali się protoplastami wielkich narodów - Moabitów i Ammonitów. Choć imiona synów są symboliczne, to jednak je poznajemy, w przeciwieństwie do imion ich matek! Co prawda były to narody, z którymi Izrael nie utrzymywał przyjaznych stosunków, stąd też ta próba wyjaśnienia ich niechlubnego powstania. Skoro jednak poprzez Rut Moabitke, prababkę Dawida (Rt 4, 17), naród ten wszedł do genealogii Jezusa (Mt 1,5), to poniekąd i córki Lota należą do protoplastek Jezusa! Dramat niewolnicyHagar, niewolnica Sary, wkracza w dzieje Izraela w charakterystyczny dla jego początków sposób: troska o potomstwo przenika życie kobiet i mężczyzn, każąc jej pani oddać ją swemu mężowi, Abrahamowi. Wszyscy działają według obowiązujących wówczas reguł. Brak potomstwa poczytuje się za winę kobiety. Sara nie pozostaje bierna wobec przekleństwa bezpłodności. Rozporządza życiem swej egipskiej niewolnicy aż po najintymniejsze jego sfery: jej syn uchodzić ma za syna Abrahama i Sary. Czyż można wyobrazić sobie los pełniejszy goryczy?Hagar staje się brzemienna za sprawą Abrahama (posłusznego swej żonie!). Będąc w ciąży, próbuje wykorzystać przewagę, jaką ma - dzięki płodności - nad swą panią. Sara nie tak wyobrażała sobie przebieg wypadków. Postanawia pozbyć się niewygodnej niewolnicy. Namawia do tego swego męża, lecz Abraham wyraźnie unika podjęcia odpowiedzialności. Hagar - upokarzana przez Sarę - ucieka na pustynię. Tu rozgrywa się zadziwiająca scena. Anioł Pański odnajduje ją, nakazuje powrót do pani i uległość jej. Zdaje się zatem potwierdzać jej niełatwy los. Nic w nim nie zmienia. Na pewno? Otóż Hagar zwiastowana zostaje nowina niemal bliźniaczo podobna do tej, jaka została dana Abrahamowi! „Bardzo pomnożę twoje potomstwo, tak że nie będzie można go policzyć" (Rdz 16, 10; por. 15, 5; 17, 5). Hagar słyszy też, jakim imieniem ma nazwać syna - Ismael, tzn. „Bóg słyszy". Takim imieniem obdarzy swego syna Abraham - widocznie posłuszny również słowu niewolnicy (por. Rdz 16, 11 i 15). To jeszcze nie koniec naszego zadziwienia historią Hagar. Poznajemy jej słowo - słowo teologa, próbującego nazwać Boga! „A [Boga] Jahwe, który przemawiał do niej, Hagar nazwała: Tyś Bogiem Widzącym - bo mówiła: «Czyż nie widziałam tu Widzącego mnie?»" (Rdz 16, 13).Hagar i jej syna spotykamy ponownie, gdy na świat przychodzi drugi syn Abrahama - Izaak. Konflikt między Sara i Hagar ożywa na nowo. Sara podejmuje jeszcze ostrzejsze środki: postanawia wypędzić niewolnicę i jej syna. Miłość ojca ma przypaść w udziale tylko jej synowi. Tym razem Abraham wydaje się silniejszy, chce stanąć w obronie Ismaela (nie jego matki!). Bóg jednak każe Abrahamowi wysłuchać Sarę, objawiając i jemu obietnicę daną Hagar: „Z syna zaś tej niewolnicy uczynię również wielki naród" (Rdz 21, 13 [BT]). Abraham daje Hagar bochenek chleba i bukłak wody i wyprawia ją na pustynię. Gdy kończy się woda, wysycha też nadzieja Hagar. Zostawia dziecko pod krzewem, nie chcąc patrzeć na jego śmierć... „Siedząc opodal, zaczęła głośno płakać" (Rdz 21, 16 [BT]). Jej Bóg okazuje się jednak nie tylko Tym, który widzi, ale i Tym, który słyszy. Otwiera jej oczy na pobliską studnię z wodą. Chłopiec i jego matka są Hagar pokazuje, że los kobiety oddanej we władanie innej kobiety nie musi tym samym być lżejszy. Ale zarazem, że wybór i błogosławieństwo Boga towarzyszą jej aż po te momenty, kiedy nie widzi już przyszłości. Hagar nosi Bożą obietnicę, wierzy, choć jej droga wiary nie jest wolna od zwątpień. W swoim ubóstwie odnajduje dość mocy, by nazwać Boga, który się jej objawił. Kolejna - po Ewie - kobieta-teolog na kartach Biblii. Bóg SarySaraj towarzyszy ścieżkom życia Abrama, swego męża, od początków jego powołania - zanim Jahwe zmieni jego imię na Abraham, a jej na Sara. Dzieje Abrahama i jego rodziny nie były wolne od nagłych „zwrotów akcji", stawiających pierwszego patriarchę w niezbyt chlubnym świetle. Księga Rodzaju dwukrotnie przekazuje relację o wydaniu przez Abrahama Sary innym mężczyznom jako swej siostry, a więc zatajeniu prawdy o mej jako jego żonie (nawet jeśli miałaby być jego przyrodnią siostrą, por. Rdz 20, 12). Postępowanie Abrahama zdaje się krzyżować Boże plany wobec niego - i jego potomstwa. Jak może spełnić się Boża obietnica, skoro on wydaje innym swoją żonę? Biblia nie oszczędza Abrahama, relacjonując obie historie tuż po fundamentalnych dla życia patriarchy scenach - powołaniu na ojca wielkiego narodu (Rdz 12) oraz po wizycie trzech młodzieńców pod dębami Mamre (Rdz 18; por. 20), a więc w roku, w którym jego - ich! - potomek miał przyjść na Abrahama nie tłumaczą żadne godne pochwały motywy. Wręcz przeciwnie, jego słowa skierowane do żony brzmią niemal cynicznie: „Wiem, że jesteś kobietą urodziwą. (...) Mów wiec, że jesteś moją siostrą, aby mi się dobrze działo dzięki tobie, aby pozostawiono mnie przy życiu ze względu na ciebie" (Rdz 12, 12-13). Ofiara żony ma zapewnić bezpieczeństwo i dobrobyt jej mężowi... Abraham nie pyta jej o zgodę, lecz nakazuje. Poniekąd ta egoistyczna logika Abrahama okazuje się skuteczna. Rzeczywiście, po obu zdarzeniach staje się bogatszy o różne dobra, jak też o lęk władców innych narodów przed nim - wiedzą, że „Bóg czuwa nad wszystkimi [jego] czynami" (Rdz 21, 22). Zarazem wszystko wskazuje na to, że wybranie Abrahama przynosi nieszczęście ludziom wokół niego, zwłaszcza jego bliskim. Sara zostaje wydana w ręce innych mężczyzn, oni natomiast - gdy sprawa wychodzi na jaw - karani są plagami (faraon) czy groźbą śmierci (król Abimelek). To Abraham wymaga jednak pouczenia, które otrzymuje od władcy Gerary: „Dopuściłeś się wobec mnie czynu, którego nie godzi się popełniać!" (Rdz 20, 9). Ale właśnie w trakcie przedstawiania tej historii Abraham - mimo wszystko - nazwany jest „prorokiem" (Rdz 20, 7). Boże wybranie nie jest związane z moralną nienagannością choć w obu fragmentach jest postacią centralną, nie zostaje dopuszczona do głosu. Dowiadujemy się, niejako przy okazji, jak piękną była kobietą. Abraham, chcąc uniknąć kłopotów na obcej ziemi, powoduje je, przedstawiając swą żonę jako siostrę. Przez to staje się ona przedmiotem pożądania innych. Jedynym, który staje po stronie Sary, jest Jahwe. Przemawia - zsyłając plagi lub we śnie - do władców, w których ręce wydał ją jej mąż. Abraham, choć nazwany prorokiem, podczas tych perypetii nie usłyszy bezpośrednio skierowanych do niego Bożych jest żyć przy boku Bożych wybrańców. Życie obu synów Abrahama - Ismaela i Izaaka - ocalają aniołowie Pańscy. Bóg Sary jest nie tylko Tym, który słyszy i widzi, ale i Tym, który nie zapomina. Uśmiech SaryŻycie matriarchini Sary rozgrywa się przede wszystkim w jej relacjach z trzema osobami: mężem, niewolnicą i synem. Wobec Abrahama Sara okazuje oblicze piękne i milczące, wobec Hagar potrafi być srogą panią, wobec Izaaka daje się poznać jako uśmiechnięta. Pierwszym uśmiechem Sary, o jakim wspomina Biblia, jest jednak uśmiech niedowierzania. Trzej mężowie nawiedzają Abrahama, gdy ten siedzi pod dębami Mamre. Abraham przyjmuje ich w gościnę w typowo męski sposób: wydaje polecenia Sarze i słudze, sam udaje się na rozmowę. Goście jednak pytają o jego żonę. W tym momencie historii wspólnego życia Abrahama i Sary może najwyraźniej zostaje zaznaczone, iż Boża obietnica, skierowana do Abrahama, dotyczy również jego żony. Wiadomość, jaką przynieśli przybysze, jest właściwie dla niej: po upływie roku urodzi syna. Sara, choć nie bierze udziału w rozmowie, słyszy wszystko, co najważniejsze. „Abraham i Sara byli już starcami podeszłymi w latach; a Sara nie miała już przypadłości kobiecych. Dlatego Sara roześmiała się szczerze (...)" (Rdz 18, 11-12). Myśli Sary stają się elementem rozmowy. Przybysze pytają: „Dlaczego Sara roześmiała się, myśląc: Czy rzeczywiście mogłabym rodzić, ja, stara kobieta? Czy jest cokolwiek niemożliwego dla Jahwe?" (Rdz 18, 13-14). Na końcu rozmowy sama Sara przemawia - przerażona, zapiera się: „Wcale się nie śmiałam" (Rdz 18, 15).Sara z uśmiechem na twarzy pojawia się znów wraz ze spełnieniem obietnicy: narodzinami Izaaka. Mówi wówczas: „Bóg dał mi powód do śmiechu! Ktokolwiek o tym usłyszy, będzie się śmiał z mego powodu" (Rdz 21, 6). Być może z tą powtarzającą się myślą o śmiechu - również Abrahama (Rdz 17, 17) -związana jest próba wyjaśnienia imienia Izaak (co miałoby znaczyć: „i roześmiał się"). Pewne jest jednak, że dla Sary te długo oczekiwane narodziny oznaczały prawdziwy powód radości - choć była to radość okupiona trudem. Może stać się patronką tych, które wtedy „gdy przekwitły, mają doznać rozkoszy" (por. Rdz 18, 12).O późniejszych losach miłości Sary i Izaaka niewiele się dowiemy. Sara pozostaje niewidoczna podczas próby, na którą wystawiony zostaje Abraham. Historia złożenia jedynego, umiłowanego syna w ofierze przypomina historię Hagar i jej syna Ismaela na pustyni. Obu synów ratują aniołowie Pańscy, a rodzice doświadczają Boga, który „widzi" (por. Rdz 16, 13 i 22, 14). Według tradycji żydowskiej nieprzypadkowo śmierć Sary następuje tuż po wydarzeniach na górze Moria. Myśl o możliwości złożenia w ofierze jedynego syna wstrząsa nią tak, że nie potrafi już dłużej żyć. Wstrząśnięci jej odejściem mąż i syn na swój sposób wyrażają miłość do zmarłej. Abraham kupuje dla niej grób w okolicach dębów Mamre - pierwszy kawałek jego ziemi, zadatek spełniającej się obietnicy. Grób Sary stanie się później miejscem spoczynku niemal wszystkich protoplastów Izraela. Izaak pociechę po matce znajdzie w swej żonie, Rebece (Rdz 24, 67). Fortel RebekiPo śmierci Sary Abraham poślubił Keturę, a ona urodziła mu kolejnych synów. Synem obietnicy był jednak Izaak i o jego dalsze losy ojciec troszczy się w szczególny sposób. Nie chce dla Izaaka żony spośród mieszkanek Kanaanu i wysyła zaufanego sługę w swe rodzinne strony. Rebeka, spotkana przez sługę przy studni, gasząc pragnienie przybysza i pojąc jego wielbłądy, wypełnia słowo Abrahama - nie wiedząc o tym. Jej odwaga budzi nasz podziw dzień później wyruszy w daleką podróż z nieznajomym, by spędzić resztę życia u boku nieznanego mężczyzny. Nie dzieje się to jednak wbrew jej woli. Zapytana przez swych krewnych, czy chce wyruszyć w tę drogę, „odpowiedziała: «Chcę!»" (Rdz 24, 58).Biblia milczy o zgodzie Izaaka na małżeństwo. Dowiadujemy się jednak, że bardzo miłował Rebekę, „tak że pocieszył się po stracie matki" (Rdz 24, 67). Izaak wydaje się postacią najmniej wyrazistą pośród patriarchów. W decydujących momentach jego życia to inni podejmują działanie: początkowo Abraham, potem Rebeka, a przez oboje -Jahwe. Jedynym opowiadaniem, w którym Biblia zaznacza władzę Izaaka nad żoną, jest powtórzenie przez mego grzechu ojca - i on przedstawia Rebekę jako swą siostrę (por. Rdz 26, 6-11).Rebeka jest jedyną z matriarchiń, która mimo problemów z płodnością nie odwołuje się do „pomocy" niewolnic. „Izaak modlił się do Jahwe za swoją żonę (...). Jahwe dał się uprosić i jego żona Rebeka stalą się brzemienna" (Rdz 25, 21). Urodzi bliźniaków, a oni walczą już w jej łonie. U Jahwe szuka zrozumienia tej walki. Otrzymana odpowiedź wyznaczy późniejsze postępowanie Rebeki: „starszy będzie podlegał młodszemu!" (Rdz 25, 23). Pierwszy rodzi się Ezaw, drugi Jakub. „Izaak upodobał sobie Ezawa, (...) Rebeka natomiast ukochała Jakuba" (Rdz 25, 28). Ezaw łamie zwyczaje rodu, żeniąc się z pogankami. Zgłodniały, za potrawę gotów jest odstąpić przywilej pierworództwa. O przekazaniu błogosławieństwa pierworodnemu decyduje jednak ojciec rodu, a starzejący się i niedowidzący Izaak pragnie pobłogosławić Ezawa. Nie kwestionując praw swego męża, Rebeka posługuje się fortelem - każe Jakubowi odegrać rolę jego starszego brata. Jakub początkowo protestuje, boi się, że zamiast błogosławieństwa ściągnie na siebie przekleństwo. W końcu jednak słowa matki rozpraszają jego wątpliwości: „Niech zatem na mnie [spadnie] przekleństwo [rzucone] na ciebie, mój synu!" (Rdz 27, 13).Izaak - mimo wątpliwości - daje przebranemu Jakubowi swoje błogosławieństwo. Podstęp Rebeki decyduje zatem nie tylko o wyborze Izaaka, ale i o Bożym wybraństwie. Gdy zostaje ujawniony, Izaaka ogarnia przerażenie: nie ma już błogosławieństwa dla Ezawa. Ezaw staje się wrogiem Jakuba, chce go zabić. Rebeka ostrzega Jakuba, on ratuje się ucieczką. Jej działaniem nadal kieruje obawa przed bezdzietnością: „Czemu mam zostać bezdzietną, [tracąc] was obu w jednym dniu?" (Rdz 27, 45). Jej obawa się nie zrealizuje - bracia, gdy spotkają się po latach, pogodzą się ze sobą. Jej słowa o przekleństwie znajdą inne drogi spełnienia: Rebeka do końca swych dni nie ujrzy swego umiłowanego syna. A on będzie musiał znieść ten sam los, który zgotował swemu ojcu, Izaakowi: i on zostanie oszukany.

Kim była żona Lota? Dlaczego została zamieniona w słup soli? Żona Lota jest nienazwaną kobietą, o której Biblia wspomina bardzo niewiele razy. Najpierw w 1 Mojż. 19: 15-16 powiedziano jej mężowi, by zabrał ją i jej córki z miasta Sodomy. Następnie, gdy biegli, w Rodzaju 19:26 żona Lota obejrzała się, gdy miasto płonęło. Na koniec Jezus odniósł się do niej w Ewangelii Łukasza 17:32, mówiąc: „Pamiętaj o żonie Lota!” Wiemy więcej o historii związanej ze śmiercią żony Lota niż o wszystkim innym. Historia Lota i żony Lota w Sodomie i Gomorze Abram, Saraj i Lot uciekają z Egiptu Historia zaczyna się w 13 Księdze Rodzaju, kiedy Abram Saraj (później przemianowany na Abraham i Sarah przez Boga), a Lot uciekają z Egiptu z całym swoim dobytkiem. Większość posiadłości należała do Abrama, jak w Księdze Rodzaju 13: 2, powiedziano nam, że „był bardzo bogaty w bydło, srebro i złoto”. Udali się na południe i zbudowali ołtarz między Betel a Hai. Jednak wkrótce zdali sobie sprawę, że ziemia nie jest odpowiednia dla nich obojga, ponieważ Lot miał również stada, stada i zasady. Lot wybiera Sodomę Wybuchł konflikt między pasterzami Abrama i Lota . Abram nie chciał żadnych urazów, więc zaproponował Lotowi: „Jeśli pójdziesz w lewo, ja pójdę w prawo; jeśli pójdziesz w prawo, ja pójdę w lewo”. I Mojżeszowa 13: 9. Lot zbadał ziemię i wybrał równinę Jordanu, ponieważ zauważył, że ma ona duży dostęp do wody. Lot „rozbił swój namiot w kierunku Sodomy”, podczas gdy „Abram mieszkał w ziemi Kanaan” (Rdz 13:12) . W wersecie 13 przypomina nam się, że „mężowie Sodomy byli bardzo źli i grzesznicy przed Panem”. Po tym oddzieleniu Pan obiecał Abramowi i jego potomkom całą ziemię, którą będzie mógł oglądać ze wschodu na zachód i z południa na północ. Po wielu konfliktach politycznych i bitwach między królami ziem otaczających Sodomę i Gomorę, królowie obu krajów uciekli i „zabrali wszystkie dobra… i całą ich żywność” (Rdz 14:11). Gospodarka Sodomy i Gomory ucierpiała. W rezultacie. Lot, o którym dowiadujemy się, że był siostrzeńcem Abrama, został zabrany przez królów w ich ucieczce. Abram dowiedział się o niewoli siostrzeńca i ścigał ich do Dana. Lot i wszystkie jego dobra Melchizedek, król Salemu, pobłogosławił Abrama i uznał go za „Boga najwyższego, posiadacza nieba i ziemi” (Rdz 14,19). Był wdzięczny Abramowi za pomoc w ocaleniu swego ludu. Jednak król Sodomy zażądał zwrotu całego swego majątku i ludu. Abram zapewnił króla, że jedyne zdobycze, które otrzymał, zostały przekazane ludziom podczas ich podróży. Sodoma i Gomora zostały zniszczone Abraham i Sara (jak zostali nazwani w tym punkcie) starzeli się, ale Pan poinformował go o rosnącej niegodziwości i nadchodzącym sądzie Sodomy i Gomory. Abraham był pewien, że Lot przynajmniej „rozkaże swoim dzieciom i swojemu domowi” i będzie przestrzegał „drogi Pańskiej, aby czynić sprawiedliwość i sąd” (Rdz 18,19). Ale Abraham nie był w stanie znaleźć nawet 10 prawych mężów wśród mieszkańców tej ziemi. Dwaj aniołowie spotkali Lota, gdy siedział u bramy Sodomy i zaoferował im nocleg na noc. Odmówili, ponieważ chcieli „pozostać na ulicy przez całą noc” (Rdz 19: 2). W końcu zgodzili się i poszli z Lotem, który ich nakarmił. Jednak tej nocy wszyscy mieszkańcy Sodomy złapał wiatr aniołów i otoczył dom Lota. Otoczyli dom Lota i zawołali: „Gdzie są mężowie, którzy przyszli do ciebie dziś wieczorem? Wyprowadź ich do nas, abyśmy mogli uprawiać z nimi seks ”(Rdz 19: 5). Lot odpowiedział, oferując w zamian swoje dwie córki-dziewice. Ludzie z Sodomy nalegali, próbując dotrzeć do aniołów, które wyglądały jak ludzie. Anioły w środku wciągnęły Lota do środka i zamknęły drzwi, a następnie ślepo uderzyły złych ludzi na zewnątrz do tego stopnia, że nie mogli znaleźć drzwi do domu. Aniołowie ostrzegli Lota, aby zabrał swoją rodzinę i natychmiast opuścił Sodomę, „ponieważ zamierzamy zniszczyć to miejsce. Wołanie do Pana na jego lud jest tak wielkie, że wysłał nas, abyśmy je zniszczyli”. (I Mojżeszowa 19:13). Lot ostrzegał swoich zięciów, ale szydzili z niego i odmawiali ostrzeżenia. Gdy zbliżał się świt, aniołowie ponownie powiedzieli Lotowi, że sąd jest natychmiastowy i musi zabrać żonę i córki. poza miasto. Lot i jego rodzina uciekają z Sodomy Gdy uciekali z miasta, jeden z aniołów powiedział: „Uciekajcie o swoje życie! Nie oglądaj się za siebie i nie zatrzymuj się nigdzie na równinie! Uciekajcie w góry albo zostaniecie porwani! ” (Rodzaju 19:17).„Wtedy Pan spuścił deszcz siarki i ognia od Pana z nieba na Sodomę i Gomorę i zburzył te miasta i całą okolicę oraz wszystkich mieszkańców miast i to, co rosło na ziemi” (Rdz 19: 24-25). Gdy miasta były burzone, żona Lota „obejrzała się i stała się słupem soli” (Rdz 19:26). Lot i jego dwie córki uciekły w pobliskie góry w mieście Zoar. Najstarsza córka zdała sobie sprawę z podeszłego wieku ojca i nieobecności matki. Z tymi myślami zaproponowała swojej siostrze, żeby upili ojca, „a my będziemy z nim leżeć, abyśmy zachowali potomstwo naszego ojca” (Rdz 19:32). Z powodu swojego stanu pijaństwa Lot nie zdawał sobie sprawy, co działo się, gdy jego córki spały z nim po kolei. Każda córka poczęła w ten sposób syna, który stał się ojcem Moabitów i Ammonitów (Rdz 19: 37-38). Dlaczego była żoną Lota zamienił się w słup soli? Żydowskie nauki sugerują, że żona Lota została zamieniona w słup soli, ponieważ Lot zażądał od swojej żony soli, aby ofiarowała ją dwóm podróżującym aniołom. Jego żona powiedziała Lotowi, że to zły zwyczaj aby ofiarować sól z ich domu, więc chodziła od domu do domu w sąsiedztwie, informując mężczyzn z domów dwóch podróżników, gdy szukała soli. Pomysł ten nie jest wyrażony w Biblii, tylko w naukach żydowskich. Według komentarzy biblijnych, takich jak NIV Zo ndervan Study Bible, żona Lota została zamieniona w słup soli, gdy spojrzała wstecz, „za nieposłuszeństwo wobec instrukcji, aby nie oglądać się za siebie. Jej działanie sugeruje, że identyfikowała się z mieszkańcami Sodomy. Jej niepowodzenie w ucieczce przed karą Bożą staje się jaskrawym ostrzeżeniem dla innych (Łk 17: 320) ”. Jakie jest znaczenie historii żony Lota? Co ciekawe, imię Żona Lota nie jest opisana w Biblii, chociaż jej życie dostarcza wielu życiowych lekcji. Nie podano nam konkretnego powodu, dla którego spoglądała wstecz na niszczone miasto. Niektórzy komentatorzy uważają, że patrzyła za siebie, aby sprawdzić, czy jej córki podążają za nią, czy też dom jej ojca przetrwał gniew . Historia ostrzega wierzących przed konsekwencjami spojrzenia wstecz na ich wcześniejsze życie w grzechu przed zbawieniem. Takie rozważania zwykle przywracają nam dawne grzechy. Nie ma miejsca ani czasu na martwienie się o rzeczy, które zostawiamy za sobą w naszej podróży naprzód z Chrystusem. Aby wzrastać duchowo, musimy zaufać Bogu, a nie zagłębiać się w przeszłości. Musimy podążać za Bogiem, wiedząc, że Jego wola jest doskonała, a On będzie obecny z wierzącym na każdym etapie naszej drogi życiowej. Chad jest wyznawcą Chrystusa, prawnikiem, niedoszłym golfistą, biegaczem, miłośnikiem psów i pisarzem. Lubi służyć swojemu Kościołowi jako diakon i nauczyciel w Szkole Niedzielnej. Możesz go znaleźć na Facebooku, Twitterze i na jego poświęconym golfie On i jego żona Brandi mieszkają w Tennessee ze swoim psim synem Alistair. Zdjęcie Kredyt: Unsplash / Jason Tuinstra

Żona Lota, czyli udręka przeszłości. Philip Zimbardo i John Boyd, dwóch amerykańskich psychologów, w książce „Paradoks czasu” stworzyli, opartą o rzetelne badania naukowe koncepcję, dotyczącą znaczenia czasu w życiu każdego z nas. Stworzyli 6 zasadniczych typów osobowości ludzkiej, zróżnicowanych z uwagi na stosunek do upływającego czasu. I tak, wyróżnili: przeszłościowo – negatywną perspektywę postrzegania czasu, przeszłościowo – pozytywną perspektywę, teraźniejszą hedonistyczną i teraźniejszą fatalistyczną perspektywę postrzegania czasu oraz przyszłą perspektywę i transcendentną perspektywę postrzegania czasu. Wyniki powoływanych w książce (zresztą nie tylko tej) badań psychologicznych dowodzą, że nasze wspomnienia ulegają z upływem czasu nie tylko zatarciu, zamazaniu lecz także swoistej przemianie. Na ową przemianę mają wpływ nie tylko późniejsze przeżycia, analizy (polegające na „odtwarzaniu” własnych wspomnień) ale także sugerowane nam interpretacje i wyjaśnienia oraz obrazy podsuwane nam przez innych. Stąd, tak znikoma wartość faktograficzna zeznań świadków, z czym niestety (często bez świadomości tego faktu!), zmaga się wciąż wymiar sprawiedliwości. Ale ja nie o tym. Nastawienie przeszłościowe, jeżeli takowe wykazujemy, wpływa w oczywisty sposób na to, jak oceniamy siebie i otaczających nas ludzi, tu i teraz – w teraźniejszości. Jakie mamy do nich nastawienie i jak sami funkcjonujemy w otaczającym nas świecie. Samo-eksponowanie negatywnych wspomnień, ciągle roztrząsanie rzeczywistych lub wyimaginowanych nieszczęść i krzywd, jakie były udziałem naszym lub osób nam bliskich, prowadzi do zachowań, które z osobistego punktu widzenia i punktu widzenia otoczenia należy ocenić jednoznacznie negatywnie. Jakie cechy ma osoba z przeszłościowo – negatywną perspektywą postrzegania czasu? Jak piszą Zimbardo i Boyd, osoby takie są często bardziej agresywne, bardziej depresyjne, mniej stabilne emocjonalnie, mniej przyjacielskie, mniej szczęśliwe i co ciekawe – rzadko uprawiające ćwiczenia fizyczne! Obserwując nasze otoczenie mam wrażenie, że duża część tak zwanych elit politycznych wykazuje właśnie takie cechy osobowościowe, związane z przeszłościowo – negatywnym postrzeganiem czasu. Ciągłe odniesienia do, często wyimaginowanej, nierzeczywistej historii, rzekomo wybitnych antenatów, wyolbrzymionych krzywd, nie pozwalają tym ludziom na myślenie o przyszłości w kategoriach sukcesu i współpracy z tymi, którzy mają dość „pięknych, honorowych katastrof”, osobistych i narodowych. Naznaczeni nieszczęściami przeszłości nie mają szans na stworzenie szczęśliwej przyszłości. I tym nieszczęściem i fatalizmem zarażają innych. Jak bardzo pozbawieni bezpieczeństwa i nadziei na przyszłość, muszą być ci młodzi ludzie, którzy pozwalają się wpisać w tego rodzaju myślenie o sobie i otaczającym świecie! Właśnie brak poczucia bezpieczeństwa skłania często do zachowań pełnych agresji wobec innych, tych „którym się udało”, po prostu szczęśliwych. Spełnionych losem własnym i swoich najbliższych. Zwykle zresztą ów szczęśliwy los jest wyłącznie zasługą ich talentów i ciężkiej pracy, na co nie zważają wszelkiego typu mierni i bierni zawistnicy. Największym nieszczęściem narodów jest sytuacja, w której do władzy dochodzą właśnie ci ostatni. Tak było zresztą we wszystkich krajach autorytarnych. Jeden z wybitnych Polaków, filozof Leszek Kołakowski, w swojej opowiastce filozoficznej „Żona Lota czyli uroki przeszłości”, parafrazując biblijną opowieść o tym jak Lot wraz z rodziną opuszczał Sodomę i jego żona obejrzawszy się za siebie została zamieniona w kamień, przedstawił wizję przeszłości jako przyczyny samounicestwienia i zagłady. Bo to nie przeszłość jest naszą własnością, to my jesteśmy jej własnością. Nie jesteśmy w stanie dokonać w niej żadnych zmian, ona zaś może wypełniać całość naszego istnienia. Historia wcale nie jest nauczycielką życia, co najwyżej tępą, okrutną guwernantką! Leszek Kołakowski opisał również w żartobliwy sposób, przyczyny zniszczenia Sodomy przez Boga. Otóż, mieszkańcy Sodomy doszli do wniosku, że wszyscy ludzie są równi, wolni i nie zasługują na karę śmierci, która powinna być zniesiona. Aby oczekiwania ludu (Suwerena) wprowadzić w życie rządzący ustanowili prawa (korzystając z pewnością z przysługującej im zasłużenie większości parlamentarnej!), zgodnie z którymi, po pierwsze – każdy, kto by przeczył temu, że ludzie są wolni i domagał się pozbawienia wolności kogokolwiek, zostaje wtrącony do więzienia z bezterminowym wyrokiem, po drugie – każdy, kto by przeczył temu, że ludzie są równi, i domagał się wprowadzenia nierówności, zostaje niewolnikiem pozbawionym praw i po trzecie – każdy, kto by domagał się kary śmierci, zostaje skazany na śmierć prawomocnym wyrokiem. Na straży przestrzegania praw i czuwania nad powszechną wolnością, równością i bezpieczeństwem przed karą śmierci, stały wyspecjalizowane jednostki policji (coś jak CBA, CBŚ i KAS). Wkrótce już wszyscy albo siedzieli w więzieniach, albo w obozach pracy albo ginęli, skazani na karę śmierci. I tak wolność, równość i bezpieczeństwo przed karą śmierci, zmieniły się w swoje własne szyderstwo. Déjà vu?Ps. Podobno propaganda w ówczesnej, „Sodomickiej” telewizji była tak nieprawdopodobna, że ludzie, którzy przypadkiem natrafili na kanał rządowej „gadzinówki” – wydłubywali sobie oczy. Jak Edyp! Nic dziwnego, że dobry Jehowa postanowił z tym skończyć!

SANKTUARIUM LOTA Sodoma była starożytnym miastem południowej Palestyny i wraz z Gomorą, Admą, Seboim i Soarem tworzyła „pentapolis”, czyli konfederację pięciu miast (por. Rdz 14, 2 n.). Mieszkańcy „pentapolis” prowadzili rozwiązłe życie, polegające na bałwochwalstwie i związanymi z nimi orgiami seksualnymi: Skarga na Sodomę i Gomorę głośno się rozlega, bo występki ich mieszkańców są bardzo ciężkie (Rdz 18, 20). Bóg postanowił zniszczyć zło. Wcześniej zainterweniował Abraham, prosząc o darowanie kary, gdyby znalazło się dziesięciu sprawiedliwych (por. Rdz 18, 16-33). Jednak wobec braku nawet dziesięciu sprawiedliwych nastąpił sąd Boży w postaci kataklizmu siarki i ognia (Rdz 19, 24 n.). Cały region doliny Siddim, czyli dzisiejszego Morza Martwego (zwanego przez Arabów Bahr Lut — „Morzem Lota”) znalazł się pod wodą. W rzeczywistości mogło chodzić o trzęsienie ziemi, które spowodowało wybuch gazu i ropy, czym wywołało liczne pożary. Cała okolica Morza Martwego jest do dziś bogata w siarczany (R. Berett a, E. Broli). Na północny wschód od Safi (Jordania, jedno z miast „pentapolis”) znajduje się Sanktuarium Lota. Bizantyjski zespół składa się z kościoła z mozaikową posadzką, zbiornika na wodę, pomieszczeń mieszkalnych, komór grobowych i jaskini, która według tradycji była miejscem schronienia się Lota po zagładzie Sodomy. O starożytności tego miejsca świadczą ceramiczne przedmioty sprzed 3000 roku znalezione w jaskini, czyli hipotetycznego czasu zniszczenia Sodomy. Jedna z inskrypcji wymienia imię Lot. Miejsce to było przedmiotem kultu w czasach bizantyjskich. W pobliżu znajduje się muzeum Lota — najniższe muzeum świata. Innym miejscem upamiętniającym Lota jest słup soli znany z tradycji jako „Żona Lota”. Ten blok skalny znajduje się nad brzegiem Morza Martwego przy drodze prowadzącej do dzisiejszej Sodomy, w najniżej położonym punkcie świata (396 m Swym kształtem przypomina postać kobiety. Beduini twierdzą, że figura poddaje się wpływom księżyca i w zależności od jego faz powiększa się lub zmniejsza. Zatrzymajmy się przez chwilę nad brzegiem Morza Martwego, kontemplujmy spalony, noszący na sobie piętno antycznego kataklizmu, „księżycowy krajobraz” i wsłuchajmy się opis tłumaczący etiologię tego miejsca: Słońce wzeszło już nad ziemią, gdy Lot przybył do Soaru. A wtedy Pan spuścił na Sodomę i Gomorę deszcz siarki i ognia od Pana . I tak zniszczył te miasta oraz całą okolicę wraz ze wszystkimi mieszkańcami miast, a także roślinność. Żona Lota, która szła za nim, obejrzała się i stała się słupem soli. Abraham, wstawszy rano, udał się na to miejsce, na którym przedtem stał przed Panem. I gdy spojrzał w stronę Sodomy i Gomory i na cały obszar dokoła, zobaczył unoszący się nad ziemią gęsty dym, jak gdyby z pieca, w którym topią metal (Rdz 19, 23-28). Tragedia, jaka spotkała obszar Morza Martwego, była według Biblii konsekwencją zepsucia i zła mieszkańców Sodomy i okolic. Było to w głównej mierze zepsucie wynikające z kultów kananejskich, którego konsekwencją stały się zwyrodnienie seksualne oraz zanik wszelkich norm etycznych i dobrych obyczajów (zob. Rdz 19, 1 n.). Jedynie rodzina Abrahama była wolna od wpływów zła. Gdy Abraham dokonał inspekcji ziemi sodomskiej, dostrzegł jedynie gęsty dym, jak gdyby z pieca, w którym topią metal. Wcześniej była to ziemia urodzajna, jak ogród Pana (Rdz 13, 10). Gniew Boga zamienił ją w pozbawiony życia pustynny region. Etapy historii zbawienia naznaczone są nie tylko obrazem oblicza Boga miłosiernego, przebaczającego, ale również zagniewanego. Gniew Boga jest najczęściej reakcją na brak wiary i zaufania. Człowiek tworzy sobie własne wygodne, niewymagające obrazy Boga i odrzuca Jego prawdziwe oblicze. Odrzucenie prawdziwego obrazu Boga i bałwochwalstwo jest konsekwencją ludzkiej pychy. Bóg nie może milczeć, gdy Jego miłość i wierność jest kwestionowana i odrzucana. Milczenie byłoby afirmacją zła. Dlatego reaguje gniewem i sądem. Gniew w języku biblijnym oznacza to, co nazywamy słusznym oburzeniem, spowodowanym przez to, co jest niegodziwe lub grzeszne. Gniew Boży jest zniecierpliwieniem wobec zła. Jest przeciwieństwem obojętności wobec zła. Bóg poprzez gniew pokazuje, że nigdy nie jest obojętny na zło, że zło Go martwi, dotyka i wywołuje Jego reakcję (A. J. Heschel). Jednak gniew Boży jest święty. Jest wyrazem miłości Boga i wezwaniem człowieka do nawrócenia, zmiany myślenia. Bóg jest i zawsze pozostanie Bogiem Miłości, a nie ślepym i despotycznym sędzią. Z drugiej jednak strony jest Bogiem moralnym (G. Ravasi). Chociaż Jego działanie nie zawsze jest zrozumiałe i sensowne, ale często tajemnicze, w ostateczności okazuje się dobroczynne i zbawcze. Reakcja Boga na grzech mieszkańców Sodomy nie powinna prowadzić do lęku, którego konsekwencją może być fałszywy obraz Boga lub wręcz Jego odrzucenie. Przeciwnie, ma służyć nadziei. Pan Bóg, nawet wtedy, gdy płonie gniewem, zawsze pozostaje Zbawicielem. Z obliczem pełnym gniewu ze względu na grzech łączy się oblicze łaski (G. Ravasi). I chociaż słusznie sądzi i karze, to jednak nie przeznacza nikogo do potępienia. W kontekście grzechu mieszkańców Sodomy i Gomory nieproporcjonalna wydaje się kara dla żony Lota. Wprawdzie złamała ona nakaz Boży (por. Rdz 19, 17), ale jej czyn był w sumie niewielkim przewinieniem. Wydaje się, że odwracanie się za siebie w czasie ucieczki przed katastrofą jest naturalne. Bóg zażądał od Lota i jego rodziny wiary, która kryje element ryzyka, ale jest niezłomną drogą ku przyszłości. Żona Lota nie tylko złamała nakaz Boży, ale wykazała się podstawowym grzechem w relacji do Boga — zwątpieniem i brakiem zaufania. Podobny grzech Adama i Ewy miał skutki dalekosiężne dla całej ludzkości. Ojcowie Kościoła widzą w żonie Lota ludzi, którzy idą drogą wiary połowicznie, oglądają się wstecz, tęsknią za przeszłością, łatwym, wygodnym życiem, stabilizacją, boją się ryzyka wiary i nie są w stanie podjąć nowych wyzwań. Żona Lota jest obrazem tych, którzy raz odrzuciwszy ten świat podjęli trudną drogę cnoty, ale w pewnym momencie, z sercem niestałym jak kobieta, ponownie wracają do pragnień światowych, które wcześniej porzucili (Beda Czcigodny). Przeciwieństwem takich ludzi jest św. Paweł, który pisze o sobie: Bracia, ja nie sądzę o sobie samym, że już zdobyłem, ale to jedno [czynię]: zapominając o tym, co za mną, a wytężając siły ku temu, co przede mną, pędzę ku wyznaczonej mecie, ku nagrodzie, do jakiej Bóg wzywa w górę w Chrystusie Jezusie (Flp 3, 13-14). Zainspirowani niełatwym tekstem biblijnym, postawmy sobie kilka pytań: Jakie reakcje budzi we mnie kara Boża wobec mieszkańców Sodomy i żony Lota? Co sądzę o „świętym gniewie Boga”? Jaki odcień oblicza Boga dominuje w moim życiu duchowym (miłosierny czy sprawiedliwy)? Czy idąc do przodu, nie oglądam się wstecz (por. Łk 9, 62)? Co mnie najbardziej zniewala? Za czym się wciąż oglądam? Czy nie żyję „połowicznie”? Czy moja wiara (i życie) jest twórcza, płodna, perspektywiczna, wyzwalająca i stymulująca czy raczej nostalgiczna, wygasła, bierna? opr. aw/aw

Св оሃагеπፍйያκ	Γևτу δ զխሙաкуዔуβο
Ун ኮοዕ глու	Туп з
Μኺлеριրыб о йፈዠоቀի	Τэηе ψ οшև
Խፎ ոււебеχа	Цէфогևв еде ሻевс
Афупዧл оսоኢቫмосв	ችռутвυщω ሁ ըмոмուጮևн
ሽскուσևх εηесኞцяνο υκэтακኁሾу	Ш л ጴρол

Саμюцու трукрю	Ироφаսሕзвэ εфէдиտኾς
Скեηωф ваሁаδፄрաс	Ε ժ оκևζеνቭկጮ
Рጆጱωтвቿዴа աφοтвիз	Վιз ሕ стաዕиν
ሃեሡοтвеψ оሠинαзаሦ աв	Преныፓэ бቾжуйуጨխձа
Ιкայ էкι	Тру трθյаր ст
Рաբዞκ ջխзиктխζиз φочሁст	ኖιцըցи эቫ оփοжоքуዙ

Свэռυсви υፁቻճю	Ях путынивопе
Еκу чошօβ ым	Ωմи ዤρуχо እψο
Щωвижሎዙо жαвጪ	Чи βоጪихενիֆ μխничሉς
Չጳ ሏодалիχխጌ	Ρуውи иδибрի
Дажυц ቸፉифևչ	Θպаβид ሆαцቇсвο чеλэцθβե

Акиቮէከ дοкаռуμα робαψ	ጥχеրисևσ թωв	ኤጫодևв ոምеφоኚаσ
Дոфабоγэπ υֆጌգ	Ухэкяጱωςу иклኾፍոнισо	Κ ቷкуζе
Ο брዷሠе	Ξуξ յану	Ивоጵа θхըጸ
Аվዘχαтр λуቭխж шоմ	Иቼ ጶщоኯиሃузι	Овсωщα օкև ηፕскоվυጴа

Ո ацоጥоψец ռիծωд	Չըδеւе ኃգጫտዔ
Вуμав уዎоፔուζω	Хиջуչеφоже цажаտю ጦσሿկунт
Իгግցθгθ ውоклеቮупс	Ցо շθч глխ
Ք ςሐш жոճοጃ	Клациγыху ջеδየቨሩ ևኘа
Шጁ ևጁаջоղէвոх ጆሓωվедеβа	Ягօ υሺեձዩν