Karolina, mama 12-letniego Kuby Wiem, że dając radę o nieprzyjmowaniu rad przeczę sama sobie, ale mam na myśli te wszystkie toksyczne, oceniające relacje, z których pewnie nie każdy potrafi się uwolnić. Rzecz w tym, że gdy zostajemy rodzicami, to wkoło pojawia się grono ekspertów, którzy narzucają swoje mądrości jako jedyne słuszne. Rodzice, ufajcie swojej intuicji. Macie pomysł na wychowanie swojego dziecka, to kierujcie się nim. W waszych rękach jest dobro dziecka, moc kształtowania młodego człowieka. A że młody człowiek jest też niezależny, to nie przejmujcie się zbytnio, jeśli wasz plan w stu procentach się nie powiedzie. Dominika, mama 7-letniej Zofii i 4-letniej Marianny Szkoda osiwieć już przy pierwszym dziecku. A żeby nie osiwieć przedwcześnie, radzę pamiętać, że “nic mu się nie stanie”. I to zdanie powtarzaj sobie, kochana mamo, tak często, gdy tylko twoje dziecko zechce wejść trochę wyżej niż zwykle, zje trochę za dużo słodyczy, kichnie, raz (albo dziesięć razy) na obiad zje parówkę. Nie chodzi mi o to, żeby pozwalać dzieciom na wszystko, nie dbać o ich bezpieczeństwo, zdrowie, ale chodzi o to, żeby sobie wybaczać. Jesteś młodą mamą, nie wszystko musisz mieć ogarnięte na tip-top. Dzieci się przeziębiają - nie obwiniaj się. Dzieci się przewracają - inaczej się nie nauczą. Dzieci lubią parówki - potwierdzone doświadczeniem milionów matek. Dojście do takiego stanu zen trwa. Ja jeszcze nie osiągnęłam go w pełni. To chyba jedyny sposób, żeby nie zwariować. fot. Shutterstock Marysia, mama 10-letniego Kostka i 2-letniej Jadzi Nigdy nie zapomnę, jak przy pierwszym dziecku całą moją pewność siebie, przekonanie o tym, że sobie radzę, że się sprawdzam jako mama, pokonywało wybrzydzanie syna przy jedzeniu. Gdy Kostek miał jakieś cztery lata, przestał jeść cokolwiek. Przepraszam, na jego liście było kilka żelaznych pozycji, do których ograniczał się jadłospis. Nie będę nawet mówić, co to było. Ja chodziłam załamana. Jak widziałam dzieci koleżanek przy obiedzie, to zżerała mnie zazdrość. A moje dziecko w tym czasie zżerało suchy makaron. Z perspektywy czasu widzę, że dużo niepotrzebnych nerwów kosztowało mnie zamartwianie się o to, czy moje dziecko przyjmuje odpowiednio dużo witamin. W przedszkolu Kostek wybrzydzał nieco mniej. Na początku nie mogłam przeżyć, że w domu odrzuca zdrowe, pożywne jedzenie, a w przedszkolu się nie skarży, nie marudzi, nie odpycha talerza. Moje ego cierpiało. Po kilku miesiącach po prostu się poddałam. Zrozumiałam, że to pewien etap, który na pewno przejdzie. Przeszedł. Niestety nie tak szybko jakbym tego oczekiwała. Dziś Kostek ma 10 lat, a wspólne obiady są znacznie przyjemniejsze. Jego siostra ma dopiero dwa lata. Póki co je przyzwoicie, a jeśli to się kiedyś zmieni, to wiem, że będę spokojniejsza, nie będę naciskała, wywierała presji - ostatecznie Kostek wyrósł na zdrowego i szczęśliwego chłopca. Jagoda, mama 14-letniej Julii i 5-letniej Amelii Zdecydowanie za późno zgodziłam się ze stwierdzeniem “brudne dziecko to szczęśliwe dziecko”. Pierwszą córkę urodziłam, gdy miałam 23 lata. Nie spaliśmy wtedy na pieniądzach, większość ubranek, które miała Julka była pożyczona lub odziedziczona, a ja kupowałam tylko te, które naprawdę mi się podobały. Potem panikowałam, gdy Julka się brudziła, nie wpuszczałam jej na brudną zjeżdżalnię, nie pozwalałam siadać w piachu, gdy miała na sobie najlepszą sukienkę. Teraz strasznie mnie to śmieszy. Wtedy wręcz odwrotnie. Gdybym mogła odwiedzić siebie z przeszłości, to bym puknęła tę dawną mnie w czoło. Myślę, że moja paranoja odebrała córce wiele fajnych przygód. Amelia nie ma ze mną aż tak ciężkiego życia. Dziewięć lat macierzyństwa, które poprzedziło jej narodziny, nauczyło mnie, żeby nie przejmować się głupotami, bo co zrobimy, gdy pojawią się naprawdę duże kłopoty? Marta, mama 9-letniego Stefana i 4-letnich Józka i Henryka Na początku byłam bardzo nadgorliwa. Czytałam każdy bestseller o wychowywaniu dzieci, po nocach studiowałam, kim i czym jest Montessori, integracja sensoryczna, znałam każdą książkę, którą musi przeczytać dziecko przed ukończeniem trzeciego roku życia. Byłam tak nastawiona na rozwój, że bałam się, że przegapię jakąś nowinkę, od której będzie zależało całe dalsze życie mojego dziecka. Przy bliźniakach, młodszych od Stefka o pięć lat, jestem po prostu szczęśliwa, gdy dzieci są zajęte. Stefan długo bawił się tylko drewnianymi lub materiałowymi zabawkami, od grającego plastiku trzymałam go z daleka. Bliźniaki mają i plastik, i świeci, i wyje i robią ze starszym bratem wiele innych zakazanych dawniej rzeczy, np. oglądają bajki, których mały Stefan na pewno by nie poznał. Posiadanie starszego rodzeństwa zdecydowanie wpływa na młodsze dzieci. Pewnych zakazów po prostu nie da się wtedy egzekwować, szkoda energii. I choć dziś, gdy mam trzech synów, mam tej energii więcej i spokoju też mam więcej, niż gdy Stefan był jedynakiem. Dlatego moja rada dla młodych mam jest taka: odpuszczajcie sobie. Natalia, mama 6-letniego Romana Ja żałuję, że nie pozwalałam sobie pomagać. Myślałam, że wszystko wiem najlepiej, a całą wiedzę czerpałam przecież z internetu. Za bardzo odgradzałam się od ludzi, którzy byli gotowi mnie wyręczyć w opiece nad synkiem. Wydawało mi się, że każdą chwilę muszę spędzać z bobasem. Nie potrafiłam odciąć pępowiny. Straciłam przez to sporo zdrowia, nie regenerowałam się. Straciłam też sporo fajnych znajomości, bo odrzucałam każdą propozycję spotkania, która wykluczała wyjście z Romkiem. Myślę, że mój związek z tatą Romka też przez to ucierpiał. I to są żale, które pozostają na długo. Całą siebie oddałam dziecku i zapomniałam, że istnieje świat poza nim i mną. Moja przyjaciółka urodziła półtora roku temu. Podziwiam to, że od początku potrafiła wyjść z domu na kilka godzin i nie mieć wyrzutów sumienia. Dopiero niedawno dostrzegłam, że też tak mogłam. Myślę, że przy drugim dziecku pozwolę sobie na więcej. Pozwolę sobie na to, żeby zadbać o siebie, męża, przyjaciół.