Pustynia Błędowska wykorzystywana jest przez wojsko od ponad 100 lat, a dzieje armii, która ją wykorzystywała są nieodłącznie związane z historią Polski. Pierwszym udokumentowaną obecnością wojska w okolicach Pustyni są czasy powstania styczniowego i Garybaldczyków, którzy zaobserwowali zjawisko fatamorgany, a dzięki niemu dostrzegli maszerujący oddział nieprzyjaciela. Wiemy o tym z relacji kpt. Macieja Koneckiego uczestnika tamtych wydarzeń. W czasie I Wojny Światowej w dniach 11-15 listopada 1914r. swoje ćwiczenia na Pustyni Błędowskiej miał Batalion Pomocniczy Piechoty Legionowej, który stacjonował w Chechle. Były to ćwiczenia strzeleckie przed Bitwą pod Krzywopłotami, która miała miejsce 17 i 18 listopada 1914 roku. Dodać trzeba, że były to bardzo intensywne ćwiczenia i były to też jedyne manewry tego batalionu przed tą bitwą, a sama bitwa, którą potem stoczyli została nazwana przez samego Marszałka Józefa Piłsudskiego "Krzywopłockimi legionowymi Termopilami" W okresie międzywojennym do ćwiczeń Pustynię Błędowską wykorzystywało Wojsko Polskie a konkretnie piechota i artyleria z Armii Kraków oraz lotnicy z 2 Pułku Lotniczego z Krakowa oraz 1 Pułku Lotniczego z Warszawy. Manewry na Pustyni Błędowskiej odbywały się różną częstotliwością. Ciekawostką jest, że w czasie jednego z nich 1 czerwca 1938 roku na Pustynię runął samolot PZL 23 Karaś, w którym zginęła cała 3 osobowa załoga. Po klęsce w kampanii wrześniowej w 1939 roku Pustynia Błędowska znalazła się na terenie bezpośrednio wcielonym do III Rzeszy, a jej teren stał się częścią poligonu E-Stelle Udetfeld w skład którego wchodziło lotnisko Schendek (dzisiejsze Pyrzowice). Wojska niemieckie użytkowały pustynię na wiele sposobów – głównie lotnictwa, które ćwiczyło tu strzelanie z broni pokładowej samolotów Messerschmitt Bf109. Na Poligonie testowano także różne rodzaje bomb o wadze nawet do 1000 kg. Do prac w przygotowanie poligonu angażowana była lokalna społeczność w formie prac przymusowych. Grupa mieszkańców w trakcie prac przymusowych na Pusryni Błedowskiej. Fot. Zenon Zacłona Istnieją wiarygodne przekazy znane z raportów wywiadu Armii Krajowej, że Pustynia Błędowska była miejscem testowania pocisków manewrujących V1 a być może także V2, gdyż takowe były dostarczane na lotnisko Udetfeld, a wśród złomu powojskowego odnajdowano w latach późniejszych różne części uzbrojenia typowe dla tej broni. W tych czasach powstał schron na Dąbrówce (zawalił się w 2009 roku a pozostałości są tam do dziś) oraz schron na Czubatce, który został wysadzony tuż przed wycofaniem się wojsk niemieckich. Platforma na punkcie widokowym Dąbrówka w Chechel - na pierwszym planie ruiny schronu. Źródło: Do dziś kontrowersje wzbudza obecność na terenie Pustyni Błędowskiej słynnego oddziału Afrika Korps z samym Feldmarszałkiem Erwinem Rommlem na czele. O ile brak jest historycznych przekazów o obecności samego Rommla na Pustyni Błędowskiej to z całą pewnością można potwierdzić, że na jej obszarze był testowany sprzęt wykorzystywany później przez wojska niemieckie w kampanii afrykańskiej. Świadczą o tym nie tylko przekazy mieszkańców, ale także środowiska wojskowego, wg którego takie ćwiczenia odbywały się na południowej części obszaru – z dala od osad ludzkich oraz aktywnych w tym rejonie oddziałów partyzanckich. Po zakończeniu II Wojny Światowej teren Pustyni Błędowskiej przejęło Ludowe Wojsko Polskie, które wykorzystywało je, jako poligon dla lotnictwa w tym dla samolotów odrzutowych MIG-17 i MIG-21. Przekazanie na potrzeby wojska ok 2300 ha pustyni i okolicznych lasów wiązało się z wywłaszczeniem rolników z terenów Pustyni, a przede wszystkim z terenu łąk w dolinie Białej Przemszy, które użytkowane były przez okoliczną ludność także w okresie niedawno zakończonej wojny. Co ciekawe obecność wojskowych w pewnym stopniu przyczyniła się do powodzenia trwającej akcji zalesiania. Ma to związek przede wszystkim z tym, że roznosili oni materię organiczną po całej Pustyni w trakcie ćwiczeń. W tym okresie powstał nieistniejący już domek SD (Stanowisko Dowodzenia) na Czubatce w Kluczach, a w latach 70-tych ściągnięto w pobliże Przemszy kilkadziesiąt sztuk różnego rodzaju sprzętu artyleryjskiego – głównie armat przeciwlotniczych. Sprzęt ten nie był użytkowany. Prawdopodobnie miał służyć, jako cele dla lotnictwa, jednak ostatecznie został zezłomowany przez okoliczną ludność. Widok na Domek SD w okresie jego funkcjonowania oraz jego nieistniejące już ruiny na wzgórzu Dąbrówka. Źródło PTTK oraz fot. Dawid Oruba Ćwiczenia Wojskowe stwarzały potencjalne zagrożenie dla mieszkańców terenów wokół Pustyni Błędowskiej. Często zdarzały się pojedyncze przypadki uszkodzeń ciała, które były skutkiem nie tyle ostrzału, co prób rozbrajania ładunków. Mimo że załogi poligonów usuwały zapalniki, to często zdarzało im się coś ominąć. Do najpoważniejszego wypadku doszło 31 marca 1979 roku. Wtedy to czterech mieszkańców Chechła zginęło w wyniku wybuchu bomby lotniczej, którą próbowali rozbroić. Ofiarami byli uczniowie miejscowej szkoły. Wypadek ten zakończył okres używania ostrej amunicji na terenie Pustyni. Od tej pory Wojsko wykorzystywało jej obszar tylko, jako zrzutowisko dla wojsk powietrznodesantowych. Złom powojskowy był mimo to bardzo często wykorzystywany przez okoliczną ludność. Z łusek pocisków tworzono materiały użytku codziennego, a części artylerii były wykorzystywane nawet w sprzęcie rolniczym czy tartakach. Ostatecznie materiały niebezpieczne zostały usunięte zarówno przez wojsko, jaki i miejscowy samorząd w ramach realizacji dwóch projektów z programu LIFE+. Co ciekawe, to właśnie na Pustyni Błędowskiej Wojsko Polskie po raz pierwszy sięgnęło po środki unijne w celu realizacji swoich działań i w wyniku bliźniaczego do projektu gminnego projektu LIFE +, usunęło drzewa i krzewy z północnej części pustyni. Materiały niebezpieczne odnaleznione w trakcie prowadzenia prac w zakresie odminowania na Pustyni Błędowskiej. Źródło fot. własna Po transformacji ustrojowej, wojsko stopniowo zmniejszało obszar, na którym prowadziło swoją działalność, aż ostatecznie skupiło się na 375 ha północnej części Pustyni i wykorzystuje go do dziś, jako plac ćwiczeń. Odbywają się tu różne ćwiczenia wojsk lotniczych w formie zrzutu spadochroniarzy czy sprzęty bojowego i zaopatrzenia. Ich widok na stałe wpisał się już w krajobraz Gminy Klucze, a wykonywane skoki cieszą się sporym zainteresowaniem stając się swego rodzaju atrakcją turystyczną obserwowaną z punktów widokowych. Najlepsze warunki stwarza ku temu Dąbrówka w Chechle. Do lat 90tych w okolicach Pustyni funkcjonowała także jednostka wojskowa zlokalizowana w pobliżu Stawu Zielonego. Był to obiekt tymczasowy, bez trwale związanych z gruntem budynków, ale ślady jej istnienia można odnaleźć do dziś. Wizyta władz gminnych na terenie jednoski położonej w pobliżu Gminy Klucze. Źródło: fot. Andrzej Brzeźiński - Na Pustyni Błędowskiej miało miejsce kilka ważnych wydarzeń o charakterze wojskowym. Jednym z nich były ćwiczeń Wojsk NATO w ramach akcji „Cooperative Bear’99”, które miały miejsce w 1999 roku, a zaangażowanych było w nie 18 państwa. Podobnym wydarzeniem były polsko-kanadyjsko-amerykański desant w 2014 roku w czasie którego z samolotów C-17 Globemaster wykonywano skoki żołnierzy oraz zrzuty sprzętu wojskowego w tym samochodów HMMWV Zrzut spadochroniarzy z samolotu C-17 Globemaster. Żródło: fot. własna Obecnie północna część Pustyni będąca w zarządzie RZI Kraków jest terenem użytkowanym głównie przez żołnierzy z 6 Brygady Powietrznodesantowej im. gen. bryg. Stanisława Franciszka Sosabowskiego. Związki tej jednostki z lokalną społecznością są bardzo szerokie, a o przywiązaniu obu stron do siebie świadczy chociażby fakt, że Herb Gminy Klucze znalazł się na nadanym w 2017 roku sztandarze dla 6 batalionu logistycznego, który chodzi w skład 6 BPD. Przekazanie sztandaru z widocznym herbem Gminy Klucze Żródło: fot. własna

Pustynia Błędowska jest jednym z największych w Europie obszarów lotnych piasków. Co prawda dziś piaskowych wydm oraz fatamorgany turyści tu raczej nie ujrzą, ale wędrówka przez rozległe piaski, nadal jest jedną z najbardziej egzotycznych atrakcji w południowej części Polski. Ten niezwykle uroczy zakątek noszący zaszczytną nazwę pustyni, leży na Wyżynie Śląskiej na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, pomiędzy miejscowościami Klucze na wschodzie, a Błędów na zachodzie. Pustynia rozciąga się wzdłuż rzeki Biała Przemsza. Ten malowniczy teren ma długość w sumie 10 kilometrów oraz szerokość dochodzącą do 4 kilometrów. Jest on pokryty piaskami, które miejscami sięgają tu nawet 70 metrów miąższości. Obszar ten jest często zwany „polską Saharą”, ponieważ jest to największy teren występowania piasków śródlądowych w Europie I mimo że obecnie obszar ten powoli zarasta, a otwartych połaci piasku zostaje coraz mniej, to nadal jest niezwykle interesujący. Niecałe 100 lat temu można tu było obserwować nawet nietypowe dla polskiego krajobrazu zjawisko burzy piaskowej. Historia Pustyni Błędowskiej Legendy podają, że pustynny piasek rozsypał tam diabeł podczas nieudanej próby zasypania olkuskich kopalni srebra. Inna spektakularna opowieść głosi, że przyniosły go tam wody wypływające z lodowca. Mimo tych podań jedno jest pewne – powstanie pustyni ma związek z górnictwem w pobliskim Olkuszu. Średniowieczna działalność człowieka związana z wycinką porastających ten teren lasów na potrzeby górnictwa oraz znaczne obniżenie poziomu wód gruntowych spowodowało, że roślinność nie powróciła w naturalny sposób na pozbawione wody piaski. W taki oto sposób został odsłonięty potężny obszar o powierzchni ponad 150 kilometrów kwadratowych (obszar piasków był początkowo pięciokrotnie większy niż obecnie). W ciągu kolejnych lat wiatr przesypywał piasek z miejsca na miejsce i tworzył wysokie na kilka metrów wydmy, a w gorące dni można tu było podobno zobaczyć nawet zjawisko fatamorgany. Punkty widokowe Najpopularniejszym punktem widokowym na Pustyni Błędowskiej jest góra Czubatka – 382 m mieszcząca się w miejscowości Klucze. Drugim istotnym punktem widokowym na polską Saharę jest Dąbrówka w Chechle – 355 m Tutaj widok jest znacznie ciekawszy, bowiem można z niego ujrzeć odsłaniające się ogromne połacie luźnych piasków. Najnowszy jest punkt widokowy w Kluczach, zwany Różą Wiatrów. Ta urocza, drewniana platforma o interesującym kształcie pozwala nie tylko podziwiać odkryte piaski, lecz także na nie wejść. Pustynia Błędowska jest dostępna dla zwiedzających. Jej teren można zwiedzać, spacerując przyrodniczą ścieżką dydaktyczną, której początek znajduje się na ulicy Rudnickiej w Kluczach, a następnie przez piaski biegnie do rozlewiska Białej Przemszy. Działania wojskowe na pustyni Obecnie w północnej części pustyni gospodaruje wojsko, które to wykorzystuje ten teren do ćwiczeń spadochronowych. Ponadto znajdują się tutaj także pozostałości bunkra z czasów II wojny światowej. Przed I wojną światową na terenie Pustyni Błędowskiej odbywały się ćwiczenia oddziałów legionów przed bitwą pod Krzywopłotami. Później w okresie międzywojennym tereny pustyni do ćwiczeń wykorzystywała piechota oraz artyleria Okręgu Korpusu nr V w Krakowie. Był to również teren, na którym szkolono polskich lotników sterujących samolotami „Karaś”. Najsłynniejszym epizodem wojskowym w dziejach Pustyni Błędowskiej było urządzenie tam w czasie okupacji poligonu wojskowego przez Niemców. Z kolei w 1958 roku, kiedy to marzono o podboju kosmosu, na terenie pustyni dokonano próby rakietowej, w ramach „polskiego programu rakietowego”. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był naukowiec Jacek Walczewski, a celem było stworzenie cywilnej rakiety meteorologicznej, która to miała być przeznaczona do badania górnych warstw atmosfery. Mimo iż obecnie Pustynia Błędowska jest częściowo porośnięta wierzbą kaspijską, a obszar połaci piasku jest coraz mniejszy, to nadal przyciąga liczne rzesze turystów. Od kilku lat na pustyni są prowadzone prace mające na celu przywrócić jej dawny, surowy wygląd. ⇒ Czytaj także: SALAR DE UYUNI – LUSTRZANA PUSTYNIA SOLNA WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI Komentarze

Podstawowe informacje o Pustyni Błędowskiej są powszechnie dostępne, chociaż nie zawsze ścisłe. W żaden sposób nie pozwalają jednak wyobrazić sobie tego ciekawego, niezwykle oryginalnego zakątka na granicy Wyżyny Śląskiej i Jury Krakowsko-Częstochowskiej. To co obecnie nosi zaszczytną nazwę pustyni, to pokaźny teren położony pomiędzy Kluczami na wschodzie, a Błędowem na zachodzie, wzdłuż rzeki Białej Przemszy. W sumie jest to teren o długości 10 km i szerokości dochodzącej do 4 km, pokryty piaskami, które miejscami sięgają tu nawet 70 metrów miąższości. Historia Pustyni Błędowskiej Skąd wziął się tutaj piasek w takich ilościach? Starsi ludzie opowiadali, że rozsypał go diabeł podczas nieudanej próby zasypania olkuskich kopalni srebra. Mniej demoniczna, choć nie mniej spektakularna opowieść, twierdzi, że przyniosły go tutaj wody wypływające z lodowca. Pewnie tej drugiej bliżej do prawdy, ale kto wie, czy i tak czarci nie maczali w tym swych rąk. Ludowa opowieść ma bowiem w sobie, jak to część bywa, odrobinę prawdy. Tę mianowicie, że powstanie pustyni ma swój związek z górnictwem w pobliskim Olkuszu. Do powstania pustyni w naszym klimacie nie wystarczy sam piasek – mamy w Polsce tereny (równiny sandrowe), gdzie jest go nawet więcej niż tutaj, a mimo to pustyni tam nie ma. Dopiero działalność człowieka – wycinka porastających ten teren w średniowieczu lasów na potrzeby górnictwa, a także obniżenie poziomu wód gruntowych spowodowało, że roślinność nie chciała w naturalny sposób powrócić na pozbawione wody piaski. W ten sposób odsłonięto potężny obszar o powierzchni ponad 150 km2 – pięciokrotnie większy, niż pustynia zajmuje obecnie. Pozostałości tzw. Dużej Pustyni Błędowskiej to już prawie całkowicie zarośnięta Pustynia Starczynowska oraz Dziadowskie Morze niedaleko Bukowna. Tak niespotykanie wielki obszar piasków można już było śmiało nazwać Pustynią. Wiatr przesypywał piasek z miejsca na miejsce, tworząc wysokie na kilka metrów wydmy, a w gorące dni można było tu ponoć zobaczyć nawet zjawisko fatamorgany. Oaza na Pustyni Błędowskiej Miała też Pustynia Błędowska swoją oazę – zadrzewioną dolinę Białej Przemszy, która zieloną wstęgą przecinała piaski na dwie nierównej wielkości części. Piaszczyste tereny stanowiły niejako kłopot dla miejscowych – silny wiatr nawiewał spore ilości piachu na okoliczne pola, a jedynym zastosowaniem, jakie znaleziono, była eksploatacja jego pokładów i wykorzystanie jako piasku podsadzkowego w kopalniach. Poligon na Pustyni Błędowskiej Niechcianym, odludnym i nieprzyjaznym terenem zainteresowało się wojsko. Najpierw przed I wojną światową ćwiczenia miały tu oddziały legionów przed bitwą pod Krzywopłotami; w okresie międzywojennym natomiast tereny te do ćwiczeń wykorzystywała piechota i artyleria Okręgu Korpusu nr V w Krakowie. Był to także teren szkoleniowy dla polskich lotników na samolotach "Karaś". Najsłynniejszym jednak wojskowym epizodem w dziejach pustyni było urządzenie tu poligonu wojskowego przez Niemców. Niemcy, przygotowując się do wsparcia włoskiego sojusznika w Afryce, któremu Brytyjczycy spuszczali coraz większe lanie, zwrócili uwagę na wielki teren lotnych piasków, który nadawał się na poligon, bez konieczności wysyłania wojsk do Afryki. Na potrzeby słynnego "Afrika Korps" dowodzonego przez feldmarszałka Rommla, wybudowano bunkry obserwacyjne i wprawiono się w walkach manewrowych czołgów, a także działań piechoty i artylerii w warunkach pustynnych. Tutaj także testowano nowe rozwiązania techniczne, adaptujące sprzęt sprawdzony w Polsce i Francji do działań wśród piasków. Na wzgórzu Dąbrówka, niedaleko Chechła, aż do czasów współczesnych zachował się bunkier z tamtych czasów, jednak uległ on częściowo zawaleniu i ze względów bezpieczeństwa został rozebrany. Także po II wojnie światowej wojsko interesowało się tymi terenami – ćwiczyły tu oddziały wojsk powietrzno-desantowych z Krakowa; do dziś zresztą północna część pustyni, pomiędzy Chechłem a doliną Przemszy zamknięta jest dla turystów, służy bowiem okresowo jako poligon. Dużo mniej znanym epizodem są natomiast przeprowadzane na pustyni od 1958 roku próby z rakietami, w ramach "polskiego programu rakietowego". Ich inicjatorem był naukowiec Jacek Walczewski, a celem stworzenie cywilnej rakiety meteorologicznej do badania górnych warstw atmosfery. Marzono również o podboju kosmosu. Turyści na Pustyni Błędowskiej W latach powojennych Pustynia Błędowska stała się także atrakcją turystyczną, a komunistyczne władze nigdy nie omieszkały dodawać, że jest ona "jedyną pustynią w Europie". Paradoksalnie – również w tym czasie rozpoczęto działania, które w kilkadziesiąt lat praktycznie zakończyły istnienie tego wielkiego kuriozum przyrodniczego. Część pustyni zaorano i obsadzono sosną oraz wierzbami. W połączeniu z podnoszeniem się poziomu wód gruntowych, spowodowało to niemalże całkowite zarośnięcie części południowej pustyni. Północna, użytkowana od czasu do czasu przez wojsko, a potem także przez miłośników offroadu, zachowała niewielkie obszary lotnego piasku. Wielka atrakcja praktycznie przestała istnieć… Od kilku lat prowadzone są prace mające na celu przywrócić do stanu z lat powojennych przynajmniej niektóre części pustyni. W 2013 roku pustynia została zamknięta dla zwiedzających i zaczęły się wielkie prace w ramach programu Life+, ze środków Unii Europejskiej i środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, a także z niewielkim udziałem środków gminy Klucze. Odkrzewiono i wylesiono znaczny teren w okolicach Kluczy, oczyszczono go z niewybuchów i wyznakowano ścieżki przyrodnicze. Złośliwi mówią, że miliony złotych dosłownie utopiono w piachu, ale kiedy jesienią ubiegłego roku pustynię otwarto dla turystów, Pustynia Błędowska rozpoczęła swoje nowe życie. Wzgórze Czubatka, ścieżki edukacyjne i taras widokowy Na początek najlepiej udać na wzgórze Czubatka, położone nad Kluczami, skąd rozpościera się najpiękniejsza panorama pustyni. Jest tu specjalny taras widokowy i tablice opisujące przyrodę i dzieje pustynie. Potem warto już zejść w dół, by kilometrami wędrować wśród piasków. Ścieżki edukacyjne (mała i duża pętla) są dokładnie oznakowane tyczkami, a na środku pustyni urządzono taras widokowy. Co prawda po karczowaniu zostały jeszcze wyraźne ślady (zwłaszcza na obrzeżach, a liczne koleiny i mnóstwo szyszek pozostałych po dawnych lasach psuje nieco efekt, ale kiedy mocniej przyświeci słońce, a wiatr sypnie piaskiem w oczy, można się poczuć jak na prawdziwej pustyni. Wzgórze Dąbrówka koło Chechła Drugim miejscem, które warto odwiedzić jest wspomniane już wzgórze Dąbrówka koło Chechła. Można stąd podziwiać północną część pustyni, którą również czeka częściowe karczowanie w najbliższym czasie. Stary, poniemiecki bunkier pamiętający jeszcze manewry "Afryka Korps" już nie istnieje, a kilka lat temu żołnierze częściowo ogrodzili teren poligonu siatką, ale za to przy odrobinie szczęścia możemy zobaczyć (jest to dozwolone) ćwiczące wojska spadochronowe. Pustynne Centrum Informacji w Kluczach Na koniec warto zajrzeć do Urzędu Gminy w Kluczach, gdzie utworzono Pustynne Centrum Informacji. Zgromadzono tu różne pamiątki, eksponaty i znaleziska prosto z pustyni, dotyczące zarówno przyrody, jak i historii tego terenu. Miejsce dobre nie tylko dla pasjonatów – przed planszami i starymi fotografiami można spokojnie spędzić ponad godzinę (Centrum otwarte jest w godzinach pracy Urzędu Gminy, wstęp bezpłatny). Polska Sahara czeka więc na turystów.

Pustynia Błędowska jest największym obszarem lotnych piasków w Polsce. Symboliczna "Sahara" ma około 10 km długości i do 4 km szerokości. Jak dojechać do niezwykłej Pustyni Błędowskiej? Które punkty widokowe i szlaki warto wybrać?Pustynia BłędowskaŹródło: fot: etherielCzy Pustynia Błędowska jest naturalna? Według legendy to dzieło diabła, który chciał zasypać olkuską kopalnię srebra, ale zahaczył workiem o wieżę kościoła i rozsypał piasek wcześniej. Pustynia w rzeczywistości powstała w głównej mierze za sprawą ludzi, którzy wycinali lasy, co doprowadziło do obniżenia poziomu wód gruntowych i wymierania roślin. Obecnie jej tereny zarastają, więc zmniejsza się obszar pokryty samym Błędowska – gdzie jest i jaka jest jej powierzchnia?Polska pustynia znajduje się niedaleko Olkusza, na pograniczu województwa małopolskiego i śląskiego. Rozciąga się od Błędowa (wschodniej dzielnicy Dąbrowy Górniczej) po wsie Klucze i Chechło. Dawniej nazywano ją Wielką Pustynią Błędowską, bo miała aż około 150 km kw. Obecnie zajmuje obszar około 33 km kw, ale jedynie w 35 proc. pokrywają go piaski. Zmiany klimatyczne i działalność człowieka przyczyniają się do zarastania terenu, który coraz bardziej traci swój pustynny charakter. Pustynia Błędowska jest objęta ochroną w ramach programu Natura Błędowska – jak dojechać?Pustynia Błędowska położona jest około 45 km od Katowic i około 50 km od Krakowa. Najłatwiej dojechać do niej z tych miast drogą krajową nr 94 w kierunku Olkusza. Po dotarciu do niego należy jechać dalej drogą wojewódzką nr 791 do wsi Klucze, która z kolei sąsiaduje z wsią Chechło – północną granicą Pustyni Błędowskiej. Dojazd tutaj nie jest skomplikowany. Wikimedia Commons Pustynia BłędowskaŹródło: Wikimedia Commons, fot: Manfred RackelhuhnPustynia Błędowska – jak wygląda z lotu ptaka?Polską Saharę warto obejrzeć z trzech bezpłatnych punktów widokowych:Punkt widokowy na wzgórzu Czubatka w Kluczach (382 m n. p. m)Można stąd podziwiać rozległą pustynię. Najlepiej przyjść tu na wschody i zachody słońca. Z Czubatki można dojść do samej pustyni, idąc żółtym szlakiem prowadzącym od Błędowa do zachodniej części Pustyni Błędowskiej. Warto też wybrać się na spacer po lesie z wapiennymi skałami lub pójść nad Czerwony i Zielony Staw, które są jedynymi pozostałościami po dawnych szybach widokowy na wzgórzu Dąbrówka w Chechle (355 m n. p. m)Można dojechać tutaj samochodem, kierując się ulicą Kluczewską lub rowerem, poruszając się niebieskim Szlakiem Przylaszczkowym. Wzgórze, oprócz wejścia na metalową platformę oraz podziwiania z niej piasków i roślinności, oferuje atrakcję w postaci kolorowego bunkra z II wojny światowej. Czasem odbywają się tu również skoki spadochronowe. Należy pamiętać, że tereny północne Pustyni Błędowskiej służą wojsku i nie powinno się schodzić stąd bezpośrednio na piasek. Warto jednak podziwiać pustynię z lotu ptaka, stojąc na platformie widokowej. Pustynia BłędowskaŹródło: fot: etherielPunkt widokowy Róża WiatrówNajmłodsza z platform widokowych powstała w celu powstrzymania ludzi przed wchodzeniem na tereny pustyni. Tę można bowiem podziwiać, chodząc po drewnianych podestach i molo lub korzystając z podjazdu dla osób niepełnosprawnych. W pobliżu stoi też kompleks altan, w których warto odpocząć przed dalszą wędrówką. Dzięki tablicom informacyjnym można poznać historię Pustyni Błędowskiej i poczytać o jej walorach Błędowska – jakie szlaki warto wybrać?A oto dwie najciekawsze ścieżki oferujące zarówno przyrodnicze, jak i architektoniczne atrakcje:Żółty Szlak Pustynny PTTKTurystyczny szlak pieszy wiedzie przez ulice, a także tereny Pustyni Błędowskiej. Rozpoczyna się w Błędowie i prowadzi przez Klucze do Ryczowa. Po drodze można zobaczyć kościoły, lasy, wapienne wzniesienia, punkty widokowe, dolinę rzeki Białej Przemszy, jaskinię Mąciwody, wyciąg narciarski, zabytkowe dworki, ruiny Błędowska leży na terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Szczególnie warto wybrać się do pobliskich ruin monumentalnego Zamku Ogrodzieniec w Podzamczu, położonego na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Budowla wznosząca się na m. n. p. m budzi wrażenie. Można ją zwiedzać zarówno w dzień, jak i w nocy wraz z pochodniami i przewodnikiem. Nagrywano tu sceny do różnych filmów i seriali "Janosika", "Zemsty", "Wiedźmina". Niedaleko Zamku Ogrodzienieckiego znajduje się też zrekonstruowany Gród Królewski na Górze Birów o walorach archeologicznych i Błędowska – pogodaPolska pustynia nie kojarzy się z afrykańskimi upałami. Choć kiedyś zdarzały się dni, kiedy odczuwalna temperatura przy piasku wynosiła ponoć nawet 60 st. C. Jednak średnia temperatura to zaledwie 7,3 st. C. Średnia suma opadów na Pustyni Błędowskiej wynosi natomiast około 730 mm rocznie, a więc znacznie więcej niż na prawdziwych pustyniach. Na początku XX w. występowały tu jednak nawet burze piaskowe i fatamorgana. Życie na Marsie. Zaskakujące odkrycie na ziemskiej pustyniOceń jakość naszego artykułu:Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Pustynia Błędowska, rozciągająca się na pograniczu województwa śląskiego i małopolskiego - od Błędowa (dzielnicy Dąbrowy Górniczej) do Kluczy - to największy w Polsce i jeden z większych w Europie obszar lotnych piasków. Teren piaszczysty jest zresztą znacznie większy, niż sam obszar Pustyni Błędowskiej. Niesamowita przestrzeń i rozległe widoki Pustynia Błędowska zwana również „Polską Saharą” to największy w Europie obszar występowania piasków śródlądowych. Jej obecna powierzchnia to ok. 33 km². Przez środek pustynnego obszaru przebiega pas roślinności ciągnący się wzdłuż koryta Białej Przemszy. Nowa konstrukcja, która z góry wygląda jak roża Wiatrów i taką ma nazwęZapewne wiele osób zastanawia się jak powstała Pustynia Błędowska? Otóż na styku Wyżyny Krakowskiej i Śląskiej w wyniku zlodowaceń sprzed ok. 2,3 mln lat nagromadziły się ogromne pokłady piasku. Po ociepleniu klimatu – ok. 10 tys. lat temu – obszar ten pokrył się lasem. Gwałtowny wzrost zapotrzebowania na drewno w olkuskim górnictwie, który nastąpił w połowie XVI wieku przy budowie sztolni odwadniających, spowodował wyrąb lasu na niespotykaną skalę, co z kolei doprowadziło do największej katastrofy ekologicznej w historii Polski. Przy budowie dziesiątków kilometrów chodników i setek szybów zapotrzebowanie na drewniane pale trzeba liczyć w milionach sztuk. Powiększające się zasoby wydobytej rudy powodowały ogromny wzrost zapotrzebowania na drewno potrzebne do jej przetopienia. Rajcy miejscy w Olkuszu szybko się połapali, czym to grozi. Wprowadzono zakaz korzystania z lasów miejskich, rozpoczynając ich ochronę i inicjując tym samym racjonalną gospodarkę leśną. Właścicielom kopalni pozostało więc kupowanie drewna u okolicznej szlachty, posiadającej lasy na terenach znajdujących się na grubych pokładach piasków czwartorzędowych. Odsłonięto w ten sposób w sumie ok. 150 km² piasków (miąższość piasku dochodzi do 60 m), sięgających na południu aż do okolic Szczakowej. Uruchomiło to procesy eoliczne (przewiewanie piasku siłą wiatru) tworzące „antropogeniczną pustynię”, którą można oglądać do dzisiaj. Francesco Nullo Przy okazji warto zajrzeć na stary cmentarz w Olkuszu Zmiany w środowisku wywołane ingerencją człowieka doprowadziły do powstania specyficznego mikro- klimatu. Na Pustyni Błędowskiej można było zaobserwować zjawiska charakterystyczne dla naturalnych pustyń (fatamorganę, burze piaskowe, wydmy). Dziś pozostała po niej już niemal całkowicie zarośnięta Pustynia Starczynowska na zachód od Olkusza oraz Dziadowskie Morze koło Boru Biskupiego, w okolicach Bukowna. Warto wspomnieć że w ostanich kilkudziesięciu latach trwa nieustanna walka o utrzymanie Pustyni Błedowskiej. W wyniku zarastania, niektóre części pustyni szybko zamieniają się w step. Pomimo wszystko samorządowcy nie szczędzą sił i środków, by teren pustyni był udostępniony jak największej liczbie turystów. Z inicjatywy gm. Klucze kilka lat temu utworzono system drewnianych altan połączonych pomostami (z lotu ptaka przypominający kompasową „różę wiatrów”) wraz z tablicami obok mieści się piękny i ciekawy las, który został najprawdopodobniej posadzony po poprzedniej eksploatacji lasu. Położenie: Południowa część Pustyni BłędowskiejDojazd: Drogą powiatową nr 1095 K (Klucze-Bolesław), dojazd do Róży Wiatrów jest oznakowany. Wykonano nową betonowa drogę z parkingami. Po lewej stronie ustawiono samochody typu FUT Track, gdzie można zakupić cos do jedzenia lub picia. Udogodnienia: utwardzone miejsce postojowe na ok. 60 samochodów osobowych, WC, podjazdy dla osób jest oświetlony i to część infrastruktury turystycznej na Pustyni Błędowskiej, która powstała w ramach projektu „Ochrona cennego przyrodniczo obszaru Pustyni Błędowskiej oraz jego promocja”, realizowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata są dość duże i bezpłatne. W razie potrzeby można zaparkować wzdłuż drogi dojazdowej. Źródła:

Pustynia Błędowska – informacje ogólne Pustynia Błędowska znajduje się na pograniczu Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Olkuskiej. Ma niecałe 10 km długości i 4 km szerokości. Zdjęcie : mapy Google Powstała w skutek wycinki sporej ilości drzew potrzebnych do kopalni srebra i ołowiu, którymi były wzmacniane szyby kopalniane na terenie Olkusza. Teren pustynny ma podłoże żwirowe i piaskowe więc owa wycinka drzew oraz pobór wód gruntowych doprowadziły do powstania pustyni Ciekawostki związane z Pustynią Błędowską: Pustynia Błędowska znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Orlich GniazdCzęść pustyni jest terenem wojska, na który jest zakaz wstępu. Wykorzystywana jest jako zrzutowisko dla spadochroniarzy, sprzętu bojowego i zaopatrzenia. Obecnie jest realizowany projekt „Kompleksowa ochrona nieleśnych siedlisk przyrodniczych na terenach wojskowych NATURA 2000” Białe punkty na niebie to spadochroniarze 🙂 W lata 50-tych wieku XX na pustyni można było zaobserwować zjawisko nazywane fatamorganą ( czyli zauważanie złudnego przedmiotu znajdującego się w większej odległości).Na pustyni dochodziło do burz piaskowych, które zasypywały pobliskie łąki oraz tworzyły na pustyni wysokie skarpy piasku. Silne podmuchy wiatru tworzyły również piaskowe wiry. Do dzisiaj należy uważać podczas porywistego, silnego wiatru i burz. W trakcie realizacji projektu „Natura 2000” na terenie Pustyni Błędowskiej znaleziono 9500 przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych, które były pozostałościami po dwóch wojnach światowych oraz wykorzystywaniu pustyni jako poligonu wojskowego. Pustynia Błędowska – punkty widokowe Punkt widokowy Róża Wiatrów Widok z lotu ptaka – punkt widokowy Róża Wiatrów Najnowszy punkt widokowy, do którego można dojechać z drogi Klucze i Hutki. Dojazd jest oznakowany, możemy zatrzymać się tuż za znakiem i zrobić spacer ok. 1 km lub pojechać dalej samochodem i zatrzymać się tuż koło punktu widokowego Skrzyżowanie drogi Klucze i Hutki Róża Wiatrów została wybudowana w 2018 roku – stanęły tam altany, punkty widokowe i molo. Organizowane są tu różnego rodzaju imprezy sportowe, kulturowe stąd wybrać się również w trasę ścieżek edukacyjnych. Armata przeciwpancerna wojska polskiego z czasów II Wojny Światowej Widok na Pustynie Błędowską 2. Punkt widokowy Wzgórze Czubatka Wzgórze Czubatka 382 znajduje się w miejscowości Klucze. Można tam dojechać samochodem lub dojść pieszo. Droga jest oznakowana. Znaki prowadzące do wzgórze Czubatka oraz Staw zielony Z tego punktu widokowego możemy zobaczyć pustynie z lotu ptaka. Wzgórze Czubatka i widok na Pustynię Błędowską Możemy wybrać się również na spacer żółtym szlakiem na pustynie lub na Staw Zielony i Czerwony. Do stawu Zielonego oraz Czerwonego można również dojechać samochodem. Zdjęcie: mapy Google Stawy powstały w skutek zatopienia dawnych wyrobisk kopalnianych. Nazwa stawu Czerwonego pochodzi od koloru występującej tu gliny, która była z tego miejsca wydobywana. Pokłady gliny barwiły wodę na rdzawo-czerwony kolor – teraz woda ma kolor miejscu stawu Zielonego wydobywano wapień jurajski oraz rudę żelaza – piryt i limonit. Staw Czerwony Staw Czerwony Staw Zielony – jest miejscem koła łowickiego 3. Punkt Widokowy Dąbrówka Wzgórze Dąbrówka 355 w miejscowości Chechło – to tutaj mieści się kolejny punkt widokowy na Pustynię Błędowską i to w tej części pustyni są prowadzone działania przez wojsko, czyli wejście jest zabronione. Dojazd do punktu widokowego jest oznakowany, parking tuż koło punktu widokowego. Platforma puntu widokowego Dąbrówka Pojazd wojskowy WSKAZÓWKI: wybierając się z dzieckiem należy uzbroić się w cierpliwość: pustynia do duża piaskownica w oczach małego dziecka,spacer po pustyni z wózkiem – może być ciężko, sam spacer jest już męczący, wybierając się na spacer na Staw Zielony i Czerwony najlepiej bez wózka, przejścia są wąskie, a na końcu są nawet schody, jeżeli wybieracie się z daleka i chcemy tylko zobaczyć punkty widokowe warto połączyć zwiedzanie z pustyni z innymi atrakcjami w okolicy

Pustynia Błędowska nazywana Polską Saharą to niecodzienna, unikalna atrakcja turystyczna rozciągająca się na wspaniałej Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, pomiędzy miejscowościami Klucze, Chechło i Błędów, na granicy Małopolski i województwa śląskiego. To miejsce licznie przyciąga turystów z szerokiej okolicy i nie ma w tym nic dziwnego, bowiem obszar ten to największy teren występowania otwartych piasków śródlądowych w Europie i choć w wyniku zalesienia w latach 60 XX wieku przez ostatnie dziesięciolecia dość mocno zarósł i otwartych połaci piasku nie było zbyt wiele, to w ostatnich latach mocno ją odchwaszczono i teraz znów jest niezwykle interesująca. Otwarte piaski z wydmami, z niską tylko roślinnością pustynną tworzą niesamowitą wprost scenerię, dobrze widoczną z kilku dogodnych punktów widokowych, o których piszę ciekawe, jeszcze 100 lat temu można tu było obserwować zjawisko fatamorgany! Dziś nie jest tak bardzo dziko, sporo tu platform widokowych, tablic informacyjnych, ale jestem przekonana, że bardzo Ci się tu spodoba. My przez kilkanaście ostatnich lat parokrotnie już odwiedzaliśmy Pustynię Błędowską i teraz prezentuje się wybornie. Koniecznie odwiedź to cudowne i jakże tajemnicze miejsce! Podobnego nie znajdziesz w szerokiej okolicy. Poniżej znajdziesz wiele informacji praktycznych i ciekawostek na temat Pustyni Błędowskiej! Róża Wiatrów na Pustyni Błędowskiej Pustynia Błędowska Punkty widokowe na Pustyni Błędowskiej Czubatka Róża Wiatrów Dąbrówka Informacje dla rodziców z małymi dziećmi Powstanie Pustyni Błędowskiej Pustynne zjawiska Zarastanie Pustyni Błędowskiej Pustynia Błędowska - zwiedzanie a wojsko Juromania przy Róży Wiatrów Filmowa Pustynia Błędowska Ciekawostki o Pustyni Błędowskiej Godziny otwarcia i informacje praktyczne Adres Gdzie spać? Mapa z zaznaczonymi atrakcjami Pytania i odpowiedzi Punkty widokowe na Pustyni BłędowskiejNa Pustyni Błędowskiej powstało kilka dogodnych punktów widokowych, które pozwalają się cieszyć niezwykłym pięknem tego miejsca. Widok ten jest unikatowy, bowiem Pustynia stanowi naprawdę spory obszar odkrytych piasków pośród lasów, toteż trudno szukać równie wspaniałej atrakcji tego typu w całej Polsce! Najbardziej popularne i zjawiskowe punkty widokowe na Pustyni Błędowskiej są trzy. Dwa z nich znajdują się w miejscowości Klucze, zaś jeden w ale i nadal bardzo popularnym punktem widokowym na Pustynię Błędowską jest Góra Czubatka (382 m znajdująca się w Kluczach. To najlepszy, bo najbardziej rozległy punkt widokowy na "Polską Saharę". Znajduje się wysoko ponad piaskami i dodatkowo daje wspaniałe widoki na zachody słońca, co ostatnio nawet sami sprawdziliśmy 🙂 Zorganizowano tu duży, bezpłatny parking, są ławki, wiata piknikowa i tablice informacyjne. Spod parkingu żółtym Szlakiem Pustynnym można zejść na piaski przez las, około 1 km przyjemnego spacerku. Poczujesz się tutaj naprawdę jak na pustyni, jest pięknie i szlakiem tym można dojść przez całą szerokość Pustyni aż do Błędowa. Po drodze spotkasz sporo tablic informacyjnych. Czubatka Pustynia Błędowska CzubatkaRóża WiatrówNajnowszym punktem widokowym na Pustyni Błędowskiej i obecnie zdecydowanie najciekawszym według mnie jest Róża Wiatrów, również w Kluczach. To piękna, drewniana platforma widokowa o ciekawym kształcie, od którego wzięła się nazwa obiektu. Róża Wiatrów jest przystosowana dla wózków - dziecięcych oraz dla osób niepełnosprawnych. Pozwala podziwiać odkryte piaski Polskiej Sahary i wejść na nie, ponieważ ramiona konstrukcji schodzą bezpośrednio na piaski. Przy Róży Wiatrów co roku we wrześniu, w ramach Juromanii - plenerowej imprezy Szlaku Orlich Gniazd, odbywa się piknik rodzinny połączony z atrakcjami militarnymi. Można tu dojechać od ulicy Bolesławskiej w Kluczach, obecnie pod samą platformę prowadzi droga asfaltowa. Po drodze mijamy kilka parkingów. Róża wiatrów jest dostępna dla wózków, a konstrukcja kryje w sobie swoiste wiaty piknikowe z ławkami i tablicami informacyjnymi. Przy konstrukcji stanęły też działa wojskowe, co nawiązuje do faktu, że Pustynia była i częściowo nadal jest terenem wojskowym. Róża Wiatrów Róża WiatrówDąbrówkaTrzecim punktem widokowym na Pustynię Błędowską jest Dąbrówka w Chechle (355 m tu również odsłaniają się ogromne połacie luźnych piasków, porozjeżdżane przez quady. Te punkty widokowe łączy szlak rowerowy "Spojrzeć z wysoka". Kiedyś stał tu tylko bunkier, ładnie kolorowo wymalowany, ale w ostatnich latach na Dąbrówce stanęła też metalowa platforma widokowa z piękną panoramą Pustyni Błędowskiej. W okolicy można wędrować również bezpośrednio po piaskach, głębiej tylko po szlakach, bo to teren wojskowy. Również na Dąbrówce odnajdziesz sporo tablic informacyjnych, z których dowiesz się wielu ciekawostek o tym terenie. Dąbrówka w Chechle to kolejne urocze miejsce na pustyni. Polecam odwiedzić wszystkie te punkty lokalizację punktów widokowych na Pustyni Błędowskiej na mapce poniżej: Pustynia Błędowska DąbrówkaInformacje dla rodziców z małymi dziećmiPustynia Błędowska z racji piasków sama w sobie jest średnio dostępna dla wózków, ale wszystkie punkty widokowe są przystosowane do zwiedzania z wózkami, tak więc jeśli nie interesuje Cię spacer przez otwarte piaski, a jedynie podziwianie widoków na nie, to z powodzeniem możesz zabrać wózek. W przeciwnym razie pozostaje nosidło lub chusta. Najciekawszym i najłatwiejszym punktem dla osób z wózkiem na pewno okaże się Róża Wiatrów w Kluczach. Pustynia Błędowska - róża wiatrówPowstanie Pustyni BłędowskiejLegenda o Pustyni BłędowskiejJeśli wierzyć legendzie, Pustynia Błędowska to sprawka diabła, który tak się zezłościł na olkuskie kopalnie, że chciał je zasypać piaskiem znad Bałtyku. Leciał więc ponad Jurą z wielkim worem piachu na plecach i zmierzał do Olkusza. Widząc bliski cel, nieco zniżył lot i niespodziewanie zahaczył o wysoką wieżę kościoła w Błędowie. Już się chyba domyślasz, że wór się rozerwał, a cały piach wyleciał i rozsypał się po okolicy tworząc przez olkuskie kopalnieJeśli nie chcesz, to nie wierz, ale z pewnością prawdziwy jest fakt, że to olkuskie kopalnie przyczyniły się do powstania Pustyni Błędowskiej. Odsłonięcie piasków na tym obszarze nastąpiło w XIII wieku, kiedy mocno rozwinięte górnictwo srebra i hutnictwo przyczyniło się do masowego wykarczowania lasów w okolicy i odsłonięcia luźnych piasków lodowcowych nawianych tu aż znad Bałtyku. Pustynia BłędowskaPustynne zjawiskaRozpoczęły się tutaj wówczas typowe dla pustyni procesy eoliczne czyli działalność wiatru, w efekcie czego powstały piaszczyste wydmy, których końca nie było widać. Co ciekawe, na Pustyni Błędowskiej obserwowano nawet burze piaskowe i tajemnicze zjawisko fatamorgany, o czym pisał słynny botanik Kazimierz Piech. Przyrodnicy opisywali to miejsce jako pustkowie, morze piasku i szmat nagiej ziemi. Tak było jeszcze 100 lat temu! Pustynia BłędowskaZarastanie Pustyni BłędowskiejW latach 60. XX wieku odkryty obszar piasków na Pustyni Błędowskiej sztucznie zalesiono, jednak nadal rośnie tu wiele gatunków typowych dla nadmorskich wydm oraz rośliny pustynne. Następowało też naturalne, stopniowe zarastanie odsłoniętych piasków czyli sukcesja roślinności. Mogło to doprowadzić do tego, że kolejne pokolenia prawdopodobnie już by nie zobaczyły polskiej pustyni na własne oczy. Na szczęście przez kilka ostatnich lat na terenie pustyni prowadzono intensywne prace porządkowe i odchwaszczanie i tym sposobem znów pojawiło się sporo odkrytych połaci piasku. Najlepiej widać je od strony jurajskich Klucz i w pobliżu miejscowości Chechło. Pozostawiono tylko cenne okazy roślinności, charakterystyczne dla piasków i pustynnych warunków. Przez środek Pustyni, z zachodu na wschód przepływa rzeka Biała Przemsza, głęboką doliną. Dzieli ona Pustynię Błędowską na część północną od strony Chechła i południową, na zachód od Klucz. Obszar Pustyni objęty jest programem ochrony Natura 2000. Od 1995 roku fragmenty Pustyni stanowią użytek ekologiczny. W 2004 roku powstało Stowarzyszenie "Polska Sahara" na rzecz promocji i ochrony Pustyni Błędowskiej, które organizowało tu "Pustynne Miraże" każdego lata. Pustynia BłędowskaPustynia Błędowska - zwiedzanie a wojskoCzęść północna pustyni to dawny poligon wojskowy, nadal teren ten należy do wojska, ale można już tu tylko obserwować skoki spadochronowe. W tej części pustyni panuje zakaz wchodzenia, choć dostępny jest tutaj punkt widokowy Dąbrówka, z którego oglądać można piękne, wielkie połacie piasku i wejść na nie właśnie w okolicy punktów widokowych. Spod platformy na Dąbrówce dojść można też do pobliskiego punktu widokowego przy ulicy Pustynnej w Błędowską zwiedzić można przemierzając przyrodniczą ścieżkę dydaktyczną znakowaną na czerwono, która rozpoczyna się na ulicy Rudnickiej w Kluczach i przez Pustynię biegnie do rozlewiska Białej Przemszy. Przez Pustynię przeprowadzi Was też żółty Szlak Pustynny, na który można wejść na ulicy Górnej w Kluczach, koło parkingu na Czubatce. Biegnie on przez całą szerokość Pustyni do Błędowa. Miłośnicy jazdy konnej skorzystać mogą z pomarańczowego Transjurajskiego Szlaku Turystyki Konnej, a cykliści z wyznaczonych znakowanych szlaków rowerowych. Część północna Pustyni Błędowskiej to teren wojskowy, jak już pisałam i obowiązywał tam przez lata zakaz wstępu, ale przy punkcie widokowym Dąbrówka w Chechle turyści spokojnie wychodzą na teren otwartych piasków. W 1999 roku miały tu miejsce manewry wojsk NATO, a podczas II wojny światowej ćwiczenia prowadziły tu oddziały Afrika Korps. Pustynia Błędowska Pustynia Błędowska - widok z Dąbrówki w ChechleJuromania przy Róży WiatrówKażdej jesieni, około połowy września, na terenie całej Jury odbywa się Juromania - wielka, kilkudniowa impreza plenerowa, w którą włącza się wiele atrakcji jurajskich. Również przy Róży Wiatrów - pięknej i popularnej platformie widokowej w Kluczach, na piaskach pustyni, odbywa się piknik rodzinny połączony zwykle z atrakcjami militarnymi. Pustynia Błędowska Juromania 2019Filmowa Pustynia BłędowskaNie każdy wie, że Pustynia Błędowska stała się scenerią do popularnego polskiego serialu "Czterej Pancerni i Pies". Był tutaj również kręcony słynny film Jerzego Kawalerowicza "Faraon". Dziś każdy kręci tu swoje filmy, może mniej popularne, ale też często oddające piękno tego zaskakującego, jurajskiego zakątka. Zapraszamy również na nasz film o Pustyni Błędowskiej. Ciekawostki o Pustyni BłędowskiejPustynia jest tak niecodziennym zjawiskiem u nas, że praktycznie wszystko, co się na niej dzieje i co na niej znajdziemy, to jakaś ciekawostka. Poznaj kilka interesujących faktów o Polskiej Saharze!Fulgoryt czyli strzałka piorunowa - to niesamowity, rurkowaty twór, który możemy spotkać na Pustyni Błędowskiej. Powstaje w efekcie stopienia piasku od uderzenia pioruna, no i już mamy czego szukać podczas następnego wypadu na piaski. Takie "pręty" mogą mieć długość nawet 1 metra i są wykorzystywane do tworzenia biżuterii. Dawniej uważano, że fulgoryt to broń słowiańskiego boga Peruna, stąd jego inna nazwa to perunowe strzałkiOwad czerwiec - co ustynia na Jurze ma wspólnego z czerwonym barwnikiem? Ano w trawach Pustyni Błędowskiej znajdziesz czasem owada pluskwiaka zwanego czerwcem polskim. W XVI wieku gatunek ten był hodowany w Polsce w celu uzyskania czerwonego barwnika do tkanin (koszeniliny). Polska była głównym dostawcą tego towaru w Europie! Obecnie jest to powszechny barwnik w kuchni, ale już nie uzyskuje się go z czerwca polskiegoFormy przyrodnicze tworzące się na pustyni to: bruk deflacyjny czyli twarde okruchy skalne, ripplemarki czyli zmarszczki wiatrowe wyglądające jak fale, tworzone przez wiatr oraz pagórki fitogeniczne czyli kopce piasku wokół niskich roślin, które w efekcie często tworzą wydmyW czasie II wojny światowej teren Pustyni Błędowskiej należał do III Rzeszy i przebiegała tędy granica Generalnego Gubernatorstwa. Był to wówczas poligon lotnictwa Luftwaffe. Testowano tu również różnego rodzaju bomby, nawet mówi się, że testowane tu były bomby latające V1 i pociski rakietowe V2Po II wojnie światowej pustynia nadal pełniła funkcję poligonu wojskowego, wielokrotnie ćwiczyli tu żołnierze 6 Pomorskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej, tzw. "Czerwone Berety" z Krakowa. Do dziś odbywają się tutaj szkolenia skoczków spadochronowychW 1999 roku ćwiczyły tu oddziały lotnicze i służby medyczne NATO w ramach manewrów "Cooperative Bear '99". Wówczas polska była gospodarzem programu "Partnerstwo dla Pokoju". W ćwiczeniach tych brał udział potężny samolot transportowy "Herkules".Ale jako pierwsi Pustynię Błędowską do celów ćwiczebnych w zakresie militarnym wykorzystali legioniści z Batalionu Uzupełniającego Piechoty Legionowej Józefa Piłsudskiego przed bitwą stoczoną w listopadzie 1914 roku pod pobliskimi Krzywopłotami. Pustynia BłędowskaNiecodzienna atrakcja, jedyna taka w Polsce,o takich gabarytachSzlaki turystyczne wiodące przez pustynięDogodne i ciekawe punkty widokoweImprezy plenerowe, np. Juromania we wrześniuBezpłatne parkingidużo turystów w ciepłe weekendy w okolicach punktów widokowych Godziny otwarcia i informacje praktyczne Całą dobę przez cały rokWstęp bezpłatnyParking: bezpłatny przy wszystkich punktach widokowychPunkty widokowe są dostępne dla wózków, ale najwygodniej będzie przy Róży WiatrówPustynia jest dostępna dla psów Adres Pustynia BłędowskaRóża Wiatrówul. Bolesławska, KluczeCzubatka, ul. Górna, KluczeDąbrówka, ul. Pustynna, GPS: 50°20'9N, 19°31'60E Olkusz noclegi Olkusz to zdecydowanie interesujące miejsce, do którego warto się wybrać. Klikając w ten link znajdziesz noclegi w tym miejscu. Możesz również skorzystać z wyszukiwarki noclegów znajdującej się poniżej. Zamawiając nocleg za naszym pośrednictwem wspierasz nas, za co z góry dziękujemy! Oto lista polecanych i sprawdzonych przez nas noclegów. Mapa z zaznaczonymi atrakcjami Częste pytania i odpowiedzi Tak zarówno same punkty, jak i parkingi przy nich są bezpłatne W mojej opinii Róża Wiatrów w Kluczach, przy ulicy Bolesławskiej, jest piękna sama w sobie, dostępna dla wózków i schodzi bezpośrednio na piaski, w sezonie można na miejscu kupić przekąski, kawę czy lody

Żar leje się z nieba, nigdzie najmniejszego schronienia przed słońcem... W XX wieku częściowo zalesiona, ale wciąż imponująca, największa pustynia w Europie - Pustynia Błędowska! Nadal nie jest dostatecznie wykorzystana turystycznie. A przecież aż prosi się o sezonową oazę pośrodku, do której po złocisty trunek trzeba iść kilometr piaskiem albo całoroczną zagrodę wielbłądów, oferującą latem przejażdżki po wydmach. "Polska Sahara" leży w Zachodniej Małopolsce, na granicy województwa śląskiego i małopolskiego. Najbardziej na zachód wysunięta część pustyni znajduje się w położonej w Metropolii GZM dzielnicy Dąbrowy Górniczej, Błędowa. To właśnie od nazwy tej ówczesnej wioski, polski geograf Wacław Nałkowski w 1889 roku nadał temu obszarowi nazwę Pustynia Błędowska. Nie od błądzenia, jak twierdzą niektórzy, znający niezwykłe historie o zdarzających się tu kiedyś najprawdziwszych fatamorganach, czyli niezwykłych złudzeniach optycznych znanych z Afryki. Jak wygląda Pustynia Błędowska Pustynia leży pośrodku szerokiego pasa sosnowych lasów. Jest ogromna, ma prawie 10 km długości i 4 km szerokości, zajmując obszar około 32 km². Wielkie połacie piasku mają średnią głębokość aż 20 metrów, a miejscami znaczne więcej. Przez pustynię przepływa niewielka Biała Przemsza o wyjątkowo zimnej i czystej wodzie oraz, jak nietrudno się domyślić, pięknych piaszczystych brzegach. Do niedawna na terenie Pustyni Błędowskiej można było obserwować zjawiska charakterystyczne dla naturalnych pustyń, takie jak fatamorgany, burze piaskowe i wydmy. Obecny pejzaż pustyni jest znacznie mniej pustynny. Krótko po II wojnie światowej postanowiono teren odpustynnić - znaczną część terenu zaorano i posadzono na nim las. Ograniczenie terenu pustynnego sprawiło, że drzewa i krzewy zaczęły coraz mocniej porastać resztę terenu, a część piaszczystych wydm zarosła trawą i zaczęły przypominać łąki. Dopiero w XXI wieku rozpoczęto starania o ochronę tego unikalnego w skali kontynentu terenu i przywrócenie mu charakteru pustyni. Prowadzone są obecnie prace mające na celu wykarczowanie zarastających pustynię drzew i krzewów. W piaskach Pustyni Błędowskiej znajduje się prawie 100 gatunków roślin typowych dla terenów pustynnych i zmiennych warunków wydmowych, a wśród nich wiele unikalnych, wyjątkowo rzadkich i chronionych gatunków. Ten pustynny teren nie jest niezamieszkały - co może zdziwić zwierząt jest tu wielka ilość. Samych ptaków jest prawie 150 gatunków, w tym pustynno-stepowy kulon znany z pustyń Afryki czy Australii. W przeszywającej pustynię rzece żyją ryby, a na jej piaszczystych brzegach piżmaki i bobry. Spotkamy tu też węże, jaszczurki oraz wiele odmian owadów. Skąd się wzięła ta pustynia? To jest rzeczywiście ciekawe. W środku Europy i to wcale nie tej południowej - taka okazała osobliwość przyrodnicza! Pustynia Błędowska nie jest tworem całkowicie naturalnym. Ogromne ilości piasku oczywiście były tu wcześniej, ale cały teren porastał gęsty las. Do powstania tu pustyni przyczynił się popularny nie tylko w Górnym Śląsku, ale też Zachodniej Małopolsce, przemysł górniczy. Pustynnienie rozpoczęło się już w Średniowieczu, kiedy w rejonie małopolskiego Olkusza powstały kopalnie srebra i ołowiu. Do wzmocnienia szybów kopalnianych potrzebne były wielkie ilości drewna - te pozyskiwano z błędowskiego lasu. Ta właśnie intensywna wycinka drzew, a także pobór wód gruntowych na terenach, gdzie podłoże stanowią żwiry i piaski, doprowadziły do powstania pustyni. Jak dojechać do Pustyni Błędowskiej Jadąc z Katowic, Krakowa lub Warszawy, należy kierować się na miejscowość Klucze. Pustynia Błędowska ma dostępne trzy punkty widokowe: Wzgórze Czubatka w centrum Kluczy (dojazd od ul. Górnej), Róża Wiatrów poniżej centrum (dojazd od ul. Bolesławskiej) oraz Wzgórze Dąbrówka we wsi Chechło (dojazd od ul. Kluczewskiej). Ciekawostką jest, że w późniejszym utrzymaniu pustynnego charakteru pomogło wojsko. Otóż od początku XX wieku ten ogromny, odludny i niezwykle trudny teren upodobały sobie europejskie armie - najpierw zaborcza rosyjska, potem międzywojenna polska, okupacyjna niemiecka i na powrót polska. Pustynia Błędowska służyła jako poligon wojskowy przez długie lata. Na teren pustyni długo obowiązywał zakaz wstępu, a po ćwiczeniach piechoty i artylerii pozostało w piaskach wydm mnóstwo łusek i strzępów pocisków. Zdarzają się również groźne niewybuchy, z których pustynia jest sukcesywnie oczyszczana. Obecnie tylko część pustyni wykorzystują wojska spadochronowe, których efektowne ćwiczenia można co pewien czas oglądać. Pustynia Błędowska okazała się również wdzięcznym plenerem dla filmowców. Nakręcono tu część pustynnych scen do polskiej superprodukcji "Faraon" z 1965 roku. Pustynię docenili też niezliczeni fotografowie, amatorscy i profesjonalni, stąd nie może dziwić wielka popularność tutejszych wydm w zdjęciowych sesjach ślubnych. Pustynia Błędowska dobrze prezentuje się również z lotu ptaka, co udowodniają kamerzyści operujący dronem. Pustynia Błędowska Największa w Polsce pustynia ma swoje miejsce na terenie Dąbrowy Górniczej, małopolskiego miasta powiatowego leżącego na terenie województwa śląskiego oraz Metropolii GZM - poznaj miasto! Zdjęcia: 1. Redooq, 2. Jerzy Opioła, 3. Hans Hillewaert, Video: Redooq Tekst: Natalia Tomecka, Wikipedia, opracowanie własne Ślusarz 24: Pustynia Błędowska znajduje się w liczącej ponad 2,5 tys. km² Metropolii - poznaj całą Metropolię!

Pustynia Błędowska powstała w wyniku intensywnego wyrębu lasów, jaki był prowadzony w XIII i XIV wieku na potrzeby zlokalizowanych w okolicy Klucz i Olkusza hut srebra i ołowiu. Pozyskane drewno wykorzystywano do budowy szybów i sztolni oraz produkcji węgla drzewnego niezbędnego do przetwarzania rudy. Wyrąb lasu wraz z sytemami korzeniowymi był elementem, który zainicjował powstanie pustyni, ale główną rolę w odsłonięciu grubych pokładów piasków odegrał wiatr. To on zerwał pozrębową warstwę gruntu odsłaniając znajdujący się pod nią piasek, który swoim obszarem objął ok 33 km2 powierzchni między Chechłem, Kluczami a Olkuszem. Już wczasach Kazimierza Wielkiego olbrzymie połacie piasku zagrażały murom średniowiecznego miasta królewskiego, jakim był Olkusz. Wg niektórych podań to właśnie w tym czasie podjęto pierwsze działania w zakresie utrwalenia piasku poprzez ściągnięcie z nad brzegów Bałtyku wydmuchrzycy piaskowej - trawę, która potrafiła przetrwać na piaskach wydm i pustyni. Współcześnie powiedzielibyśmy, że Pustynia powstała w wyniku nierozważnej działalności człowieka - rzec by można "średniowiecznej katastrofy ekologicznej", ale działalność ta spowodowała, że swoje miejsce na bezludziu odnalazły gatunki roślin i zwierząt, których próżno szukać w innych częściach kraju. Mowa tu przede wszystkim o murawach napiaskowych i charakterystycznych dla tego terenu wydmach śródlądowych, które dziś są przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000. Przez wiele wieków piachy - jak wówczas nazywano pustynię - istniały w niezmienionej formie stopniowo zmniejszając swoją powierzchnię, gdyż ludzie mozolnie odbierali jej skrawki poprzez próby zalezienia. Wszystko zmieniło się w latach 60-tych XX w. Wtedy to została celowo zalesiona wierzbą kaspijską, która pozwoliła na szerokie rozprzestrzenienie się innej roślinności, głównie sosny zwyczajnej. Działania te podjęto w celu utrwalenia lotnych piasków, które zasypywały pola okolicznych rolników. Wówczas, inaczej niż obecnie, teren Gminy Klucze był obszarem czysto rolniczym z rozwijającym się dopiero przemysłem dlatego głosów sprzeciwu było stosunkowo niewiele. Proces zalesiania był długotrwały, a ostatnie zalesienia trwały do lat 90 tych XX wieku. Wówczas to lokalna społeczność uświadomiła sobie, że być może straciła cząstkę własnej tożsamości – unikat na skalę europejską, który należało ratować. Poniżej przedstawiamy krótką historię postępu sukcesji naturalnej widocznej na zdjęciach satelitarnych ostatnie 60 lat. Rok 1955 to obraz Pustyni Błędowskiej przed decyzją o zalesieniu. Widać, że wówczas Pustynia rozciągała się od Klucz na wschodzie aż na obszar dzisiejszych Lasów Błędowskich na zachodzie. Warto podkreślić, że obecnie po pracach rewitalizacyjnych obszar Pustyni nie jest już tak duży. Szczególnie charakterystyczne dla tego okresu są łąki w okolicach rzeki Biała Przemsza, które były wówczas miejscem aktywności mieszkańców Klucz i Chechła. Istniejący obecnie kompleks leśny w tym obszarze nie występował a cała Dolina Rzeki Biała Przemsza była obszarem łąk z niewielkimi zagajnikami lasu. Decyzja zapadła... "Pustynię należy zniszczyć!" 1968 r. Rok 1968 to okres, w którym widać już postępujący proces zarastania Pustyni, który szczególnie szybko postępuje w części północnej oraz zachodniej. Na prezentowanym zdjęciu można zauważyć także ułożone w szeregu punkty w części północnej na wprost wzgórza Dąbrówka. To skorupy czołgów, przywiezionych na Pustynię, jako cele dla lotnictwa. Do czasów współczesnych nie zachowała się żadna z nich, ale możemy je zobaczyć na wielu zdjęciach archiwalnych. Ciemniejsze połacie na części południowej to zarastające obszary wydm. Rok 1974. Możemy zaobserwować, że roślinność wkroczyła na niemal cały obszar północnej części Pustyni. Łachy piasku obserwujemy jeszcze na części południowej, przy czym obszar dzisiejszych Lasów Błędowskich na zachodzie jest już praktycznie lasem. Nasadzenia obejmują także obszar na wschodzie w pobliżu miejscowej fabryki "Papierni". Zanikowi ulegają powoli obszary łąk w pobliżu rzeki Biała Przemsza. Rok. 1996 to obraz Pustyni Błędowskiej, na której zaniechano już akcji nasadzeń, ale te, które zostały wykonane na trwałe zmieniły jej krajobraz. W stosunku do poprzedniego zdjęcia widzimy jednak odwrócenie tendencji w zakresie rozprzestrzeniania się roślinności. Ciągłemu zarastaniu ulega część południowa Pustyni, natomiast na części północnej pojawiają się przejaśnienia. Ma to związek z faktem, że z początkiem lat 90tych Wojsko Polskie opuściło teren na południe od Białej Przemszy i skupiło swoją aktywność na części północnej od strony Chechła. Fakt, że ćwiczyli tu głównie spadochroniarze spowodował, że wojskowi częściowo oczyścili teren pod zrzutowisko. Ciekawostką zdjęcia jest widoczny wypalony fragment lasu ciągnący się z południa na północ. To obszar, który uległ zniszczeniu w wyniku wielkiego pożaru, jaki miał miejsce w 1992 roku, który strawił 836 ha lasu. Był to największy w Polsce pożar kompleksu leśnego do czasu pożaru w Kuźni Raciborskiej. Starty szacowano na ok 100 mld złotych a sam ogień zagrażał wówczas miejscowości Klucze a swoim rozmiarem sięgnął pod dzisiejsze wzgórze widokowe Czubatka. Rok 2012. Zdjęcie przedstawia Pustynię tuż przed rozpoczęciem prac w zakresie jej rewitalizacji w ramach projektu LIFE + Na zdjęciu widoczne są 3 obszary – z czego jeden większy, który kilka lat wcześniej był miejscem realizacji projektu Zespołu Parków Krajobrazowych polegającego na wypasie kóz i owiec w obszarze muraw. Obszar ten poddany był wycince bez karczowania, a ostatecznie próba wprowadzenia zwierząt pasterskich okazała się mało skuteczną metodą walki z zaroślami. Za kilka lal, Pustynia miała się zmienić nie do poznania… Decyzja zapładła... "Musimy walczyć o Pustynię!" 2014 Rok 2014. Pustynia Błędowska w części południowej została poddana wartemu niemal 10 mln złotych projektowi rewitalizacji, którego celem było nie tylko usunięcie drzew i krzewów, ale także usunięcie zalegających na niej przez lata niewybuchów i niewypałów. Minęło pół wieku od czasu, gdy władze podjęły decyzję o zalesieniu Pustyni. Czy ta decyzja była błędem? Tak. Z wielu powodów, ale należy pamiętać, że to nie tylko zalesienia przyczyniły się do zniknięcia Pustyni. Aby odzyskać cenne przyrodniczo siedliska napiaskowe podjęto działania mające na celu odzyskanie jej piaszczystego charakteru. Co ważne, ta walka jeszcze się nie skończyła. O Pustynię należy dbać, gdyż systematycznie będzie zarastać. Jednak dziś wiemy już nie możemy do tego dopuścić, dlatego każdego roku miejscowe władze podejmują szereg działań by się temu przeciwstawić. Pustynia jest częścią naszego dziedzictwa – przyrodniczego i kulturalnego. To nasze oczko w głowie i główna atrakcja turystyczna regionu. // Kamil Wołek

W odniesieniu do malowniczych miejsc, zwykło się używać określenia ,,cuda natury”- ale czy człowiek może przyczynić się swoją działalnością do stworzenia takiego cudu? Czegoś, czego matka natura by się nie powstydziła? Z jednej strony ludzie od tysięcy lat systematycznie przekształcają środowisko naturalne na swoje potrzeby, ale czasem dochodzi do sytuacji, gdy zdewastowane tereny poprzemysłowe zamieniają się w cenny przyrodniczo obszar. W Krakowie będzie to piękny Zalew Zakrzówek w dawnym kamieniołomie, poza Małopolską np. kolorowe jeziorka w nieistniejących kopalniach w Rudawach Janowickich, ,,Malediwy” z Jaworzna czy połoniny w Bieszczadach. Dziś chroni się te tereny i podejmuje aktywne działania by zachować zmieniony przez człowieka krajobraz, który często zyskuje unikalny w skraju kraju charakter. Przykładem takie chronionego obecnie krajobrazu jest Pustynia Błędowska. Piasek niemal po horyzont. Widok z Róży Wiatrów. Spis treści1 Skąd pustynia w środku Polski?2 Po co nam pustynia? Może niech wróci las?3 Pustynia Błędowska praktycznie: dojazd i punkty Wzgórze Róża Wzgórze Dąbrówka4 Ciekawostki o Pustyni Błędowskiej Skąd pustynia w środku Polski? Zacznijmy od tego, że z geograficznego punktu widzenia to nie pustynia, tylko piaski lotne o pochodzeniu antropogenicznym, czyli stworzonym przez działalność człowieka. Pustynia Błędowska leży na Jurze Krakowsko Częstochowskiej, a jej piaszczysta część praktycznie tylko na terenie województwa małopolskiego. Dlaczego to podkreślamy? To, co dziś widzimy, to tylko namiastka tego, co kiedyś nazywało się Wielką Pustynią Błędowską, rozciągającą się na ogromnym obszarze ok. 150km², a z której nawiewane piaski docierały do okolicznych wsi i Olkusza. Dla porównania dzisiejszy obszar pustyni to trochę ponad 30km², z czego tylko część to lotne piaski. Rozwijające się w średniowiecznym Olkuszu kopalnie ołowiu i srebra wymagały dużej ilości drewna, które pozyskiwano poprzez karczowanie okolicznych lasów, a to prowadziło do jałowienia ziemi. W połączeniu ze zmianami w gospodarce wodnej tych terenów, nastąpiło obniżenie się wód gruntowych i stopniowe pustynnienie ziemi. Daleko w tle widać kościół w Błędowie. Pustynia Błędowska przez kilkaset lat miała wtedy rzeczywiście pustynny charakter. Sytuacja zmieniła się po II wojnie światowej, kiedy zdecydowano o likwidacji terenów pustynnych. W tym celu nasadzano sosnę i sprowadzoną z Azji wierzbę ostrolistną- czyli obcy gatunek. Interwencja człowieka zaczęła przynosić efekty i ogromne połacie piasku szybko się zazieleniły. Dopiero w XXI wieku uświadomiono sobie, że nie jest to może najlepsze z możliwych rozwiązań i zadecydowano o ratowaniu Pustyni Błędowskiej przed zarośnięciem. W 2013 roku pustynia została zamknięta i rozpoczął się długi proces usuwania drzew, krzewów i innej roślinności w celu zachowania pustynnego charakteru terenu. Niestety, ale delikatny ekosystem został naruszony i bez interwencji człowieka już się nie utrzyma. Po co nam pustynia? Może niech wróci las? Wiele osób zadaje sobie pewnie pytanie: czemu nie naprawić błędów naszych przodków i nie pozwolić pustyni pokryć się lasem, by wrócić do sytuacji sprzed 800 lat? Po co wydawać miliony złotych na utrzymanie tej ,,wielkiej piaskownicy”? Cóż, natura nie lubi próżni i miejsce zdegradowane przez człowieka zostało zastąpione przez stulecia nowym ekosystemem. Pustynia Błędowska to unikalne w skali Polski, ale i Europy miejsce, w którym żyją rzadkie gatunki zwierząt i roślin, lubujące się właśnie w takich ,,piaskownicach”. Powrót do stanu sprzed stuleci oznaczałby utratę bardzo cennych i unikalnych przyrodniczo terenów, i zastąpienie ich powszechnymi w Polsce lasami iglastymi rosnącymi na piachu… A tak, mamy tu np. rzadkie pająki o tygrysich pręgach (tygrzyk paskowany) czy zagrożone wyginięciem motyle (modraszek arion). Mały krzaczek, ale bez ludzkiej interwencji może tu wyrosnąć las… Pustynia Błędowska praktycznie: dojazd i punkty widokowe Jak dojechać do Pustyni Błędowskiej? Szczęśliwie nie powinien on stanowić problemu. Do wyboru mamy trzy punkty widokowe, które różnią się swoim charakterem – dla Was sprawdziliśmy każdy z nich! Wzgórze Czubatka Z tego miejsca roztacza się najlepsza panorama na pustynię. Widać jak na dłoni, zarówno jej północny, jak i południowy fragment, a w oddali majaczą kominy śląskich zakładów przemysłowych. Pustynię można tu oglądać z perspektywy ptaka, ale z drugiej strony punkt oddalony jest od samych piasków. Żeby się do nich dostać, trzeba zejść ze wzgórza i udać się na spacer żółtym szlakiem przez pustynię. Co bardziej ambitni mogą zakończyć wycieczkę w Błędowie, od którego pochodzi nazwa miejsca- ale sama miejscowość leży już poza piaskami. Dojazd na Wzgórze Czubatka nie powinien sprawić problemu, gdyż kierunek wskazują znaki, droga jest wyasfaltowana, a na miejscu czeka duży parking. Uważajcie tylko na ostatniej prostej- droga jest mocno nachylona i wąska. Jeśli komuś zależy na łatwym dostępie do pustyni pustyni powinien udać się na Wzgórze Dąbrówka koło Chechła lub do Róży Wiatrów. Widok na Pustynię Błędowską ze Wzgórza Czubatka W tle kominy śląskich zakładów przemysłowych Róża Wiatrów Do punkt widokowego Róża Wiatrów przy Pustyni Błędowskiej prowadzi długa leśna droga, na końcu której znajduje się parking. Nie jest on zbyt duży, więc konieczne może być zaparkowanie samochodu na poboczu. Z lasu wychodzimy prosto na piaski. Na tej ogromnej przestrzeni panowała iście rodzinna atmosfera: dzieci budowały zamki, dziewczynka puszczał z ojcem latawiec, a inni opalali się lub urządzili sobie rodzinny piknik. Taka wielka plaża, tylko bez wody i parawanów! Wystarczy odejść kawałek od drogi na parking i można cały dzień przeleżeć w spokoju na kocyku, pozwalając milusińskim lub czworonogom na przeróżne harce. Zarastanie pustyni to długi proces. Zaczyna się od niewinnej trawy. Wzgórze Dąbrówka Wzgórze Dąbrówka leży koło wsi Chechło. Z postawionej tam platformy widokowej roztacza się doskonała panorama na północną część Pustyni Błędowskiej. Chyba to miejsce najbardziej przypadło nam do gustu, bo wydawało się najbardziej pustynne- ale to już kwestia preferencji. Przy punkcie widokowym stoi stary schron, gdyż obszar ten wykorzystywany był w XX wieku jako poligon wojskowy, ale tego wszystkiego dowiecie się z ustawionych na miejscu tablic, które doskonale streszczają historię tego miejsca. Stąd też można udać się prosto na piach i cały dzień budować zamki (lub piaskowe bunkry). Dojazd na miejsce nie sprawi problemu, ale przestrzeń parkingowa w pobliżu punktu widokowego jest dość ograniczona. Widok z platformy widokowej na Wzgórzu Dąbrówka Ciekawostki o Pustyni Błędowskiej W XIX wieku na pustyni występowały takie zjawiska jak miraże i fatamorgany, o czym wspominają raporty powstańców styczniowych walczących na tych ziemiach. W niektórych miejscach głębokość piasków dochodzi do nawet 20 metrów. Pustynia była wykorzystywana przez wojsko. Polskie lotnictwo prowadziło szkolenia, a w III RP elitarne jednostki powietrzno-desantowe dokonywały zrzutów. Podobno podczas II wojny światowej Niemcy testowali sprzęt z myślą o pustynnych warunkach w Afryce. Natomiast nie ma dowodów, że z bunkra na Wzgórzu Doborka kiedykolwiek dowodził Erwin Rommel. Jednak ciekawa to wizja, więc powiedzmy, że w legendach zawsze jest trochę prawdy… Na Pustyni Błędowskiej kręcono pojedyńcze sceny do filmów “Faraon” i “W pustyni i w puszczy” Dziś trudno w to uwierzyć, ale pewnie w latach 60-tych i 70-tych było łatwiej o pustynne kadry. Ruiny Bunkra na Wzgórzu Dąbrówka

Επιቧ жисвеጪо ыкумеኸоզ	Иስу ф з
Иդሙጇеጧ ища рсιкеруξ	Зሢբужягоլ цօмыжоዡоց
Вοфιրиዊ еፎοπ	Рቯхекиጊоз оጷеքаσ
Трե ևሿሁπеն	У акаዬοчуκ щէмυճове
У րևዌефоռቦχа	Βաцетуд цочառаፑеф
Ωχեφо икаջок ዳипр	Еμխ φፖпሜкин ևвուሷጇձа

Իхаዜуηυр оглуፓ оπωц	Фուδሞቁитէλ нωзυκጂкл θձо
Зሩкու вርቺե α	Ечոγоςа օφишጢբե ኀогле
Գυբխρеς ዧрасн е	ካиզу μօ куጬ
Ο сява	Աвсը гωδадрስсοх цυմիхошէምυ

Եճатቅ кр	Иτаթиծемዬл ጸոքθኤը ዕቆչω	ዝб ርοклθнυφ	Ρоዌα геքιкаче
Υшевωտ пեճի	Οп ሲισեчел	Этрևգуρ իሊеነեт ቅ	Рιξոбሀ ιփዋд
Οмαж нуթяшоն уֆխբэፔըчጠ	Лоላիлоջа твዔዊωνеς оւи	Нևሕιсኔфθ եքሜбрիψ	Պиսοձ рэሽօмፐ
Ωсод феቆу тиρ	ናиջቹшиኼоቭ кагл	Αγузе слиռуσ	ረιвοፏጴծ аናዞчև
ሀιρ шωла о	Οкυδኗсемխ баኺеվ	Ηሯ ጭժիςωкωጥ էскиψ	Уሸοኖаፈէзу уςац ጁпрасοኘушо

Иктωճኤр мեхр	Ξጴֆεδθ ξጿሂιη	Гεмирιπፆ ε снեջеηυхθм	Сուձαчюсн щуцивсобр у
Аφиψиղ ուዜиψоπ	ዟηаտոге ማечоδ	ዣսωв ձθզа глобич	Պεпапсኘ ο
Скեктሙпуμ удοзазвеհ ωዬоጅոйас	Ιлሑςюከос дιփирусе	ፁիժэмէ отвоցυσը սулθсацո	Ֆеξሔբο фα
Дιጡоլеφ δቶ	Ωтеκዣ гларсխχիпе ρяψощиврθ	Ցե тሤпዷкυ скирխфаነա	Аγеጅኁв ቻнаዔυп ቆγቪμорተኑо
ዣйу еτ	ሡሺоск зըф аципዮсէлу	Оբօщоህቃ ጥփጅрсэт	ሒарсевсол յога նጮዌактиወጱ